Lược sử hình thành và phát triển tư tưởng pháp luật Xô Viết

ảnh Internet

TS. Mai Văn Thắng

Khoa Luật, ĐHQGHN

(Nguồn: Báo cáo Đề tài cấp cơ sở

năm 2016

"Sự ảnh hưởng của

tư tưởng pháp luật Xô Viết

lên HTPL Việt Nam

 trước Đổi mới 1986

(tiếp cận dưới góc độc lịch sử pháp luật)")

Rất nhiều người (trong đó đã từng có tôi) cho rằng mình quá hiểu về tư tưởng pháp luật Xô Viết. Thế nhưng, khi đi vào nghiên cứu mới thấy những gì mình hiểu trước đây là chưa đầy đủ, thậm chí có đôi chỗ là chưa chuẩn. Điều này không chỉ nguy hiểm cho nhận thức mà còn cho việc truyền bá, vận dụng đúng đắn trên thực tiễn. Gần đây, được Khoa Luật, ĐHQGHN tạo điều kiện, tôi đã bước đầu nghiên cứu về Tư tưởng này và sự ảnh hưởng của nó tới Việt Nam giai đoạn trước 1986. Báo cáo rất dài và gồm nhiều phần và những dòng dưới đây là một trong số kết quả đầu tiên của quá trình khởi đầu nghiên cứu về tư tưởng này. Tôi sẽ lần lượt công bố để những ai quan tâm tìm đọc và góp ý, trao đổi! Trân trọng và mong nhận được ý kiến góp ý!

Về đổi mới pháp lý bảo đảm thực hiện quyền tiếp cận thông tin trong tố tụng hình sự ở Liên bang Nga hiện nay

Gorsky Maxim Vadimovich^*

Mai Văn Thắng^**

Nguồn: T/c: Khoa học Kiểm sát

số 2/2017

Tóm tắt: Trong bài viết này các tác giả nghiên cứu chỉ ra một số bất cập cũng như những đổi mới pháp lý cơ bản liên quan đến bảo đảm thực hiện quyền tiếp cận thông tin của người dân trong tố tụng hình sự (TTHS) Liên bang Nga hiện nay. Đặc biệt, các tác giả tập trung phân tích, đưa ra một số giải pháp nâng cao tính hiệu quả của các quy định đề nghị thay đổi chủ thể tố tụng trong mối liên hệ với cơ chế điều chỉnh mâu thuẫn, đối kháng lợi ích được ghi nhận trong pháp luật TTHS. Ngoài ra, các tác giả cũng tập trung phân tích khả năng hiện đại hóa, áp dụng hệ thống “Tư pháp điện tử” như là những công cụ hiện đại, hiệu quả bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của người dân trong TTHS ở Nga.

Từ khóa: Quyền tiếp cận thông tin, thay đổi chủ thể tố tụng, đối kháng lợi ích, tư pháp điện tử, tố tụng hình sự, Liên bang Nga.

Legal innovations of guaranteeing the right to access to information in criminal proceedings in the Russian Federation

Chiến thuật tham gia, bảo vệ của luật sư đại diện bị hại trong Tố tụng hình sự ở Nga và những gợi mở cho Việt Nam trong bối cảnh hiện nay

Gorsky Vadim Vadimovich

Faculty of Law, Voronezh State University, Russia

TS. Mai Văn Thắng

School of Law, Vietnam National University, Hanoi

Nguồn: Tạp chí Khoa học ĐHQGHN

Luật học, Vol 33, 1/ 2017

Tóm tắt: Bài viết bàn về chiến thuật tham gia, bảo vệ của luật sư đại diện cho người bị hại trong Tố tụng hình sự Liên bang Nga và phân tích những xu hướng phát triển trong hoạt động nghiên cứu về loại chiến thuật này trong khoa học điều tra hình sự xuất phát từ những thay đổi về tư duy cũng như các nguyên tắc pháp luật hình sự trong hệ thống pháp luật Liên bang Nga hiện đại. Trên cơ sở những phân tích trường hợp Liên bang Nga, nhóm tác giả đưa ra một số gợi mở cho Việt Nam trong bối cảnh đẩy mạnh cải cách tư pháp, đảm bảo tranh tụng trong xét xử và đổi mới hoạt động đào tạo luật ở Việt Nam hiện nay.

Từ khóa: Chiến thuật, luật sư, bị hại, tố tụng hình sự, Liên bang Nga

Đặt vấn đề

Pháp luật Việt Nam hiện đại đã ghi nhận “Đảm bảo tranh tụng trong xét xử” [1] là một trong những nguyên tắc hiến định. Dù nội hàm không hoàn thiện như “Tố tụng tranh tụng”[1], nhưng không thể phủ nhận “Đảm bảo tranh tụng trong xét xử” là một phần quan trọng của “Tố tụng tranh tụng” và là thành tựu đáng khích lệ của công cuộc cải cách tư pháp được tiến hành ở nước ta suốt nhiều năm qua. Tuy nhiên, dường như có sự mặc định trong tư duy lý luận và thực tiễn khi cho rằng tranh tụng là sự đối kháng giữa bên buộc tội và bên gỡ tội.

Nhà nước kiến tạo phát triển trong bối cảnh văn hóa, chính trị ở Việt Nam hiện nay

ảnh Internet

                                                         TS. Mai Văn Thắng

                                                      Khoa Luật, ĐHQGHN

                        (Nguồn: Tham luận tại Hội thảo khoa học 

          "Nhà nước kiến tạo phát triển: Lý luận và thực tiễn 

                                             trên thế giới và ở Việt Nam"

                            tại Khoa Luật, ĐHQGHN, tháng 3/2017)

1.     Dẫn nhập

“Nhà nước kiến tạo phát triển” (Developmental state) không phải là thuật ngữ mới,[1] nhưng hiện nay lại trở nên thời sự ở Việt Nam. Từ 2009 trên các phương tiện thông tin đại chúng thuật ngữ “Chính phủ kiến tạo phát triển” bắt đầu được nhắc đến. Trong diễn văn của Thủ tướng Chính phủ nhiệm kỳ 2011-2016 đã khẳng định “Phải chuyển mạnh từ Nhà nước điều hành nền kinh tế sang Nhà nước kiến tạo phát triển”[2] và gần đây nhất là tuyên bố và nỗ lực của đương kim Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc về “Xây dựng Chính phủ kiến tạo phát triển, Chính phủ hành động, Chính phủ phục vụ, Chính phủ liêm chính.[3]

Đây không phải là sự lựa chọn ngẫu nhiên mà bởi vì “Việt Nam còn rất ít dư địa tăng tưởng nếu vẫn tiếp tục theo mô hình quản trị, cách làm cũ”[4] và xu thế hội nhập, phát triển là yêu cầu tất yếu trong bối cảnh mở cửa và hội nhập sâu rộng vào đời sống kinh tế quốc tế. Bên cạnh đó, đã có nhiều “Nhà nước kiến tạo phát triển” thành công trong khu vực[5] và trở thành hình mẫu phát triển cho nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

“Nợ công” của Quốc hội

ảnh: Internet

Mai Văn Thắng

Khoa Luật, ĐHQGHN

Gần đây trên các phương tiện thông tin đại chúng, chúng ta được nghe nhiều hai từ “nợ công”. Nợ công hay nợ quốc gia là nói đến các khoản vay của chính quyền các cấp đi vay để bù đắp cho khoản ngân sách thiếu hụt. Chúng ta đang rất lo lắng về nợ công và bàn nhiều cách để giảm nợ công. Tôi cũng nghe nói, Quốc hội cũng rất lo lắng về vấn đề này và cũng đã nhiều lần cân nhắc có nên nới trần nợ công hay không, thậm chí khống chế trần nợ công…

Nói thế có nghĩa là Quốc hội là cơ quan quyết định trần nợ công và giám sát nợ công?! Chính phủ phải giải trình Quốc hội về nợ công của Chính phủ và các khoản nợ quốc gia khác.

Nhưng, ở đây, tôi thấy có một vấn đề. Chả lẽ Quốc hội không có “nợ công”!

Tự sự đầu năm Đinh Dậu

Làm giáo viên có rất nhiều niềm vui, nhưng cũng có lắm nỗi buồn. Nhưng có lẽ, nỗi buồn lớn nhất của người giáo viên là mặc cho họ cố gắng nhiều đến đâu, học sinh, sinh viên vẫn không muốn cố gắng, thiếu chí hướng và dường như không còn (hoặc còn rất ít) động lực sống, phấn đấu!

Tôi có dạy một lớp khoảng 60 sinh viên. Là sinh viên của một trường đại học được cho là uy tín hẳn hoi ấy vậy mà khi hỏi 20 bạn sinh viên câu hỏi “ASEAN là gì và có những nước nào hiện là thành viên của nó?” thì có tới 17 bạn không biết ASEAN là gì hoặc cố mãi cũng nói trúng được ba, bốn quốc gia. Tôi về thấy lòng mình nặng trĩu!.

Cổ nhân ta có câu “Trâu muốn uống nước thì không phải đè sừng”. Nhưng, có một thực trạng buồn là đến quá nửa sinh viên Việt Nam hiện nay không có động lực để phấn dấu dù có rất nhiều cơ hội để thành công nếu muốn. Rất nhiều bạn trẻ đã bị cho là “chết” khi mới bước sang tuổi 19, 20  và có lẽ phải mất nửa thế kỷ nữa mới được đem đi chôn (Câu số 4).

Vừa rồi tôi có đọc được những câu nói hay mà một luật gia chia sẻ trên mạng xã hội nên tôi xin chia sẻ lại lên đây để các bạn sinh viên đọc để cảm nhận!

Hi vọng vào một năm mới triển vọng hơn!