Thứ Hai, 27 tháng 2, 2017

Nhà nước kiến tạo phát triển trong bối cảnh văn hóa, chính trị ở Việt Nam hiện nay

ảnh Internet
                                                         TS. Mai Văn Thắng
                                                      Khoa Luật, ĐHQGHN
                        (Nguồn: Tham luận tại Hội thảo khoa học 
          "Nhà nước kiến tạo phát triển: Lý luận và thực tiễn 
                                             trên thế giới và ở Việt Nam"
                            tại Khoa Luật, ĐHQGHN, tháng 3/2017)

1.     Dẫn nhập
Nhà nước kiến tạo phát triển” (Developmental state) không phải là thuật ngữ mới,[1] nhưng hiện nay lại trở nên thời sự ở Việt Nam. Từ 2009 trên các phương tiện thông tin đại chúng thuật ngữ “Chính phủ kiến tạo phát triển” bắt đầu được nhắc đến. Trong diễn văn của Thủ tướng Chính phủ nhiệm kỳ 2011-2016 đã khẳng định “Phải chuyển mạnh từ Nhà nước điều hành nền kinh tế sang Nhà nước kiến tạo phát triển[2] và gần đây nhất là tuyên bố và nỗ lực của đương kim Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc về “Xây dựng Chính phủ kiến tạo phát triển, Chính phủ hành động, Chính phủ phục vụ, Chính phủ liêm chính.[3]
Đây không phải là sự lựa chọn ngẫu nhiên mà bởi vì “Việt Nam còn rất ít dư địa tăng tưởng nếu vẫn tiếp tục theo mô hình quản trị, cách làm cũ[4] và xu thế hội nhập, phát triển là yêu cầu tất yếu trong bối cảnh mở cửa và hội nhập sâu rộng vào đời sống kinh tế quốc tế. Bên cạnh đó, đã có nhiều “Nhà nước kiến tạo phát triển” thành công trong khu vực[5] và trở thành hình mẫu phát triển cho nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

“Nợ công” của Quốc hội

ảnh: Internet
Mai Văn Thắng
Khoa Luật, ĐHQGHN
Gần đây trên các phương tiện thông tin đại chúng, chúng ta được nghe nhiều hai từ “nợ công”. Nợ công hay nợ quốc gia là nói đến các khoản vay của chính quyền các cấp đi vay để bù đắp cho khoản ngân sách thiếu hụt. Chúng ta đang rất lo lắng về nợ công và bàn nhiều cách để giảm nợ công. Tôi cũng nghe nói, Quốc hội cũng rất lo lắng về vấn đề này và cũng đã nhiều lần cân nhắc có nên nới trần nợ công hay không, thậm chí khống chế trần nợ công…
Nói thế có nghĩa là Quốc hội là cơ quan quyết định trần nợ công và giám sát nợ công?! Chính phủ phải giải trình Quốc hội về nợ công của Chính phủ và các khoản nợ quốc gia khác.
Nhưng, ở đây, tôi thấy có một vấn đề. Chả lẽ Quốc hội không có “nợ công”!

Thứ Tư, 1 tháng 2, 2017

Tự sự đầu năm Đinh Dậu


Làm giáo viên có rất nhiều niềm vui, nhưng cũng có lắm nỗi buồn. Nhưng có lẽ, nỗi buồn lớn nhất của người giáo viên là mặc cho họ cố gắng nhiều đến đâu, học sinh, sinh viên vẫn không muốn cố gắng, thiếu chí hướng và dường như không còn (hoặc còn rất ít) động lực sống, phấn đấu!
Tôi có dạy một lớp khoảng 60 sinh viên. Là sinh viên của một trường đại học được cho là uy tín hẳn hoi ấy vậy mà khi hỏi 20 bạn sinh viên câu hỏi “ASEAN là gì và có những nước nào hiện là thành viên của nó?” thì có tới 17 bạn không biết ASEAN là gì hoặc cố mãi cũng nói trúng được ba, bốn quốc gia. Tôi về thấy lòng mình nặng trĩu!.
Cổ nhân ta có câu “Trâu muốn uống nước thì không phải đè sừng”. Nhưng, có một thực trạng buồn là đến quá nửa sinh viên Việt Nam hiện nay không có động lực để phấn dấu dù có rất nhiều cơ hội để thành công nếu muốn. Rất nhiều bạn trẻ đã bị cho là “chết” khi mới bước sang tuổi 19, 20  và có lẽ phải mất nửa thế kỷ nữa mới được đem đi chôn (Câu số 4).
Vừa rồi tôi có đọc được những câu nói hay mà một luật gia chia sẻ trên mạng xã hội nên tôi xin chia sẻ lại lên đây để các bạn sinh viên đọc để cảm nhận!

Hi vọng vào một năm mới triển vọng hơn! 

Thứ Ba, 24 tháng 1, 2017

Câu chuyện Thời sự cuối năm Bính Thân!

Mai Văn Thắng
Khoa Luật, ĐHQGHN
ảnh: Internet

Những ngày cuối năm Bính Thân được nghỉ ngơi bên gia đình, tôi mới có dịp ngồi thưởng thức trọn vẹn Bản tin thời sự của VTV1 lúc 17h00. Nghe xong, mừng có, vui có, buồn có và băn khoăn cũng có!
Nhân rảnh rỗi công việc, tôi xin được bàn luận đôi điều về những gì mà còn thấy băn khoăn.
Chẳng là, hôm nay tôi có nghe BTV Chương trình thời sự sử dụng mấy từ quen miệng sau: “Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ đi thăm và chúc Tết….”
Nghe xong tôi hơi băn khoăn và tự hỏi:
-         Ai là lãnh đạo Đảng?
-         Ai là lãnh đạo Quốc hội ?
-         Quốc hội, Chính phủ có khác Nhà nước không?

Chủ Nhật, 20 tháng 11, 2016

Một số kinh nghiệm đào tạo Luật ở Mỹ và gợi mở cho Việt Nam

ảnh Internet
TS. Nguyễn Bích Thảo
Khoa Luật, ĐHQGHN

Cách đây không lâu Khoa Luật có tổ chức Hội thảo về đổi mới đào tạo và nghiên cứu Luật. Đây là Hội thảo hay, có nhiều ý nghĩa. Trong Hội thảo này có bài tham luận của TS. Nguyễn Bích Thảo, giảng viên Bộ môn Lut Dân s, Khoa Luật.

Nhận thấy, bài viết này hữu ích cho các bạn sinh viên đang học môn Luật So sánh để làm tài liệu học tập cũng như tham khảo cách thức đào tạo Luật được cho là rất tiến bộ hiện nay để mỗi sinh viên tự chiêm nghiệm, hoàn thiện bản thân trong quá trình học tập, đổi mới tư duy! Xin phép TS. Bích Thảo được đăng lên đây!
Trân trọng cảm ơn TS. Bích Thảo và xin giới thiệu cùng các bạn!


1. Đào tạo luật ở bậc sau đại học kết hợp đào tạo nghề luật

Mặc dù nước Mỹ không có một trường đào tạo nào dành riêng cho các chức danh tư pháp như mô hình Học viện Tư pháp ở Việt Nam và nhiều nước khác, nhưng đây lại là nơi sản sinh ra những luật sư, thẩm phán, công tố viên xuất sắc, được xã hội trọng vọng và kính nể. Người tốt nghiệp trường luật ở Mỹ sau khi được cấp bằng Juris Doctor và thi đỗ trong kỳ thi sát hạch luật sư của bang (bar exam) là có thể hành nghề luật sư.

Vậy bằng Juris Doctor (J.D.) thực chất là bằng gì? Cử nhân luật, thạc sĩ luật, hay tiến sĩ luật?

Juris Doctor không phải là chương trình cử nhân luật (undergraduate). Tuy nhiên, đây cũng không phải là chương trình đào tạo văn bằng hai, thạc sĩ, hay tiến sĩ. Đó là một chương trình ở bậc sau đại học (graduate) kết hợp với đào tạo nghề (professional training), vì trong chương trình này, sinh viên được đào tạo một cách toàn diện cả ba yếu tố: kiến thức pháp luật, kỹ năng hành nghề luật và đạo đức nghề nghiệp.

Sơ lược về đào tạo Luật ở Pháp và một số gợi mở cho Việt Nam

ảnh Internet
TS. Nguyễn Văn Quân
Khoa Luật, ĐHQGHN

Cách đây không lâu Khoa Luật có tổ chức Hội thảo về đổi mới đào tạo và nghiên cứu Luật. Đây là Hội thảo hay, có nhiều ý nghĩa. Trong Hội thảo này có bài tham luận của TS. Nguyễn Văn Quân, giảng viên Bộ môn Lý luận - Lịch sử NN&PL, Khoa Luật.
Nhận thấy, bài viết này có nhiều hữu ích cho các bạn sinh viên đang học môn Luật So sánh khi tài liệu về đào tạo luật ở Pháp khá hạn chế hoặc thiếu cập nhật, tôi đã xin phép TS. Quân đăng tải lên đây để làm tài liệu cho các bạn sinh viên học tập cũng như tiếp cận được cách đào tạo ở một trong những nền luật học hàng đầu trên thế giới và cũng có nhiều duyên nợ với Việt Nam chúng ta. 
Trân trọng cảm ơn TS. Nguyễn Văn Quân và xin giới thiệu cùng các bạn!
1.   Giới thiệu chung về đào tạo luật ở Pháp
Pháp là quốc gia có nền dân chủ lâu đời, một nền kinh tế thị trường phát triển, một hệ thống pháp luật khá hoàn thiện. Nghề luật và đào tạo luật ở Pháp vì thế cũng phát triển. Hiện nay, tại Pháp có khoảng hơn 50 trường Đại học công lập có giảng dạy và đào tạo luật, chưa kể các viện nghiên cứu của nhà nước và các trường tư (ví dụ, hệ thống Trường thương mại – Ecole de commerce) cũng có các chương trình đào tạo luật.