Trình tự công bằng trong pháp luật Liên bang Nga: Nhận thức và nội dung cốt lõi

 TS. Mai Văn Thắng

Khoa Luật, ĐHQGHN

Nguồn: Chuyên san Luật học

Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, số 36/2020

DOI: https://doi.org/10.25073/2588-1167/vnuls.4330

Tóm tắt: Bài viết luận giải vì sao ở Nga không phổ biến thuật ngữ “due process of law”, nhưng nhận thức, nội dung, các yêu cầu của nguyên tắc ấy vẫn được thể hiện tương đối đầy đủ, toàn diện trong hệ thống pháp luật hiện nay dưới tên gọi khác với nhiều cấp độ, hình thức thể hiện, bảo đảm khác nhau. Qua phân tích trường hợp ở Nga, tác giả muốn khẳng định rằng, trình tự công bằng không nên chỉ dừng lại ở các quy trình, thủ tục tố tụng trước phán quyết/quyết định của cơ quan xét xử, mà còn cần cho cả quy trình, thủ tục thi hành các bản án, phán quyết của tòa án, cần cho các thủ tục, quy trình xử lý vi phạm bởi các chủ thể khác không phải là tòa án và hơn tất cả, để ý nghĩa, mục tiêu cao đẹp của trình tự công bằng đạt được rất cần dung dưỡng “hệ sinh thái” phù hợp với với nó.

Từ khóa: Trình tự công bằng, Liên bang Nga, Hiến pháp, các hình thức tố tụng

 Đọc toàn văn tại đây: https://js.vnu.edu.vn/LS/article/view/4330

GIỚI THIỆU SÁCH "THI HÀNH HIẾN PHÁP 2013: THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA"

 Giới thiệu sách tham khảo

"Thi hành Hiến pháp 2013:

Thực trạng và những vấn đề đặt ra"

NXB. CTQGST, 2019

Đồng chủ biên:

Nguyễn Thị Quế Anh

Vũ Công Giao

Nguyễn Hoàng Anh

Mai Văn Thắng

Trong khuôn khổ Chương trình Thạc sĩ “Pháp luật về Quản trị nhà nước và phòng, chống tham nhũng”, ngày 28/9/2018, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Đánh giá 05 năm thi hành Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam 2013”.

Hội thảo đã thu hút hàng trăm chuyên gia, nhà khoa học tham gia với hơn 40 tham luận đánh giá những thành tựu nổi bật của 5 năm thi hành Hiến pháp 2013 từ nhiều góc độ, trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Các đại biểu tham dự hội thảo cũng thảo luận, chia sẻ quan điểm về những vấn đề đặt ra và đề xuất một số giải pháp khoa học nâng cao hiệu quả thi hành Hiến pháp 2013 trong giai đoạn tới.

GIỚI THIỆU SÁCH "TRÍ TUỆ NHÂN TẠO VỚI PHÁP LUẬT VÀ QUYỀN CON NGƯỜI"

Giới thiệu Sách tham khảo:

"Trí tuệ nhân tạo với pháp luật và quyền con người"

Nguyễn Thị Quế Anh, 

Vũ Công Giao, 

Mai Văn Thắng

(Đồng Chủ biên)

NXB. Tư pháp, 2019.

Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence-AI) không còn chỉ là chủ đề của những thước phim khoa học viễn tưởng mà đã hiện hữu và dần trở nên phổ biến trong thế giới thực mà con người đang sống. Là một trong những yếu tố cơ bản của Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư (CMCN 4.0), trí tuệ nhân tạo đã, đang phát triển mạnh mẽ và tác động đến gần như mọi khía cạnh của đời sống xã hội.

Để nhận diện rõ hơn những tác động của trí tuệ nhân tạo và những vấn đề đặt ra trong lĩnh vực pháp luật và quyền con người, trong khuôn khổ hỗ trợ của Đại Sứ quán Úc thông qua Aus4Skills dành cho Chương trình Thạc sĩ Pháp luật về Quyền con người, ngày 28 tháng 5 năm 2019, Khoa Luật- ĐHQGHN đã tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Trí tuệ nhân tạo và những vấn đề đặt ra với pháp luật và quyền con người”.

TRÁCH NHIỆM HIẾN PHÁP TRONG BỐI CẢNH CẢI CÁCH PHÁP LUẬT VÀ NHU CẦU KIỂM SOÁT QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Nguồn ảnh: internet

Mai Văn Thắng

Khoa Luật, ĐHQGHN

Nguồn: Tạp chí Luật học

Trường Đại học Luật Hà Nội

Số 5 (228)/2019

Tóm tắt: Bài viết luận giải sự cần thiết thừa nhận trách nhiệm hiến pháp như là loại trách nhiệm pháp lí ở Việt Nam hiện nay. Trách nhiệm hiến pháp, một mặt góp phần khoả lấp những khoảng trống, bất cập của lí luận pháp luật, làm tường minh ranh giới giữa trách nhiệm pháp lí và trách nhiệm chính trị, giải quyết nhiều vấn đề phát sinh trong thực tiễn, mặt khác, góp phần quan trọng hoàn thiện mô hình, phương thức tổ chức quyền lực nhà nước ở Việt Nam theo định hướng pháp quyền, dân chủ, thúc đẩy phân quyền và đặc biệt hỗ trợ đắc lực trong việc kiểm soát quyền lực nhà nước ở Việt Nam.

Từ khóa: Cải cách pháp luật; kiểm soát quyền lực; trách nhiệm hiến pháp.

CONSTITUTIONAL LIABILITY IN THE CURRENT CONTEXT OF LEGAL REFORM AND THE NEED

FOR CONTROLLING STATE POWER IN VIETNAM

Abstract: The article argues for the necessity of recognising constitutional libalibity as a legal liability in Vietnam. Constitutional liability, on the one hand, fills the gaps and shortcomings in legal theory, clarifies the boundary between legal liability and political liability, and thus resolving various problems arising in practice; on the other hand, it greatly contributes to improving the models and methods of organising state power in Vietnam in adherence to the rule of law and democracy orientation, thereby enhancing power separation and especially assisting in the process of state power control in Vietnam.

Key words: Constitutional liability, Power control, Constitutional violation, Legal liability

CHIẾN LƯỢC QUỐC GIA VỀ TRÍ TUỆ NHÂN TẠO VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA VỚI QUYỀN CON NGƯỜI

Nguồn ảnh: Internet

Mai Văn Thắng

Khoa Luật, ĐHQGHN

Hà Nội, tháng 5/2019

1. Dẫn nhập

Trí tuệ nhân tạo đang hiện hữu, dần trở phổ biến trong thế giới thực của con người. Những lợi ích mà TTNT đem lại là vô cùng to lớn, nhưng cùng với đó là những mối đe dọa, những thách thức con người đang và có thể sẽ phải đối diện. Nhà vật lý học người Anh, Stephen Hawking từng nói: “TTNT có thể là một sự kiện (tốt) lớn nhất trong lịch sử nhân loại. Hoặc nó có thể là một sự kiện tồi nhất. Chúng ta vẫn chưa biết”.^[1] Đã có nhiều quan ngại sâu sắc về sự xuất hiện của TTNT, trong đó thậm chí có nhiều nghiên cứu bàn về khả năng TTNT sẽ là mối nguy cơ cho sự tồn vong của loài người.^[2]

Dù muốn hay không TTNT đã, đang hiện diện và sẽ tiếp tục phát triển như một hiện tượng khách quan. Những lợi ích, tiện ích của nó hấp dẫn đến mức các doanh nghiệp dưới sức ép của sự tồn vong, lợi nhuận, cạnh tranh sẽ áp dụng nó dù các chính phủ có hậu thuẫn, phát triển TTNT hay không. Các chính phủ cũng khó đứng ngoài cuộc bởi “Nếu ai đó nắm độc quyền về lĩnh vực TTNT, thì như tất cả chúng ta đều rõ – người đó sẽ làm chủ thế giới”.^[3]

Trong lĩnh vực quyền con người, các nghiên cứu gần đây chủ yếu dẫn, phân tích các tác động tiêu cực, những thách thức với pháp luật và quyền con người khi TTNT xuất hiện và phát triển. Đó là thách thức về sự công bằng, bình đẳng xã hội,^[4] những vấn đề đặt ra với lao động, việc làm, an ninh cá nhân, an ninh, chủ quyền quốc gia, quyền riêng tư, dữ liệu cá nhân… Những lo lắng, dự báo này là hoàn toàn có cơ sở và thực tế đã diễn ra ở nhiều cấp độ, quy mô, phạm vi khác nhau.

KINH NGHIỆM XÂY DỰNG NỀN QUẢN TRỊ THÔNG MINH CỦA CHÍNH QUYỀN MÁT-X-CƠ-VA (NGA) VÀ NHỮNG GỢI MỞ CHO VIỆT NAM HIỆN NAY

Nguồn ảnh: Internet

Mai Văn Thắng

Khoa Luật, ĐHQGHN

Tham luận tại Hội thảo khoa học:

"Các tiêu chuẩn, kinh nghiệm quốc tế về 
quản trị công và những giá trị tham khảo 
cho Việt Nam"

Khoa Luật, ĐHQGHN -3/2019

Tóm tắt: Trong bài viết này, tác giả đi tìm câu trả lời tại sao nước Nga với nền quản trị công tương đối lạc hậu trước kia lại có những bước tiến khá nhanh trong thời gian gần đây. Những thành tựu bước đầu trong việc xây dựng hệ thống chính quyền điện tử, thông minh và hiện đại ở Nga có mối liên hệ nào hay không với việc Mát-x-cơ-va được Tổ chức Liên minh Viễn thông quốc tế công nhận là thành phố có mức độ phát triển đô thị thông minh hàng đầu thế giới năm 2018? Tại sao lại là Mát-x-cơ-va và thành phố ấy đã làm như thế nào để có được những thành tựu đó? Có mối liên hệ nào hay không giữa việc xây dựng thành phố thông minh và thành tựu trong phát triển nền quản trị thông minh, hiện đại ở Mát-x-cơ-va và nước Nga? Bài viết cũng tập trung phân tích kinh nghiệm của Mát-x-cơ-va trong lựa chọn con đường, cách thức tiếp cận xây dựng nền quản trị thông minh từ chương trình thành phố thông minh và đưa ra những đánh giá, khuyến nghị, gợi mở để vận dụng hoàn thiện, đổi mới hệ thống quản trị công ở nước ta trong điều kiện hiện nay.

Từ khóa: Thành phố thông minh, quản trị thông minh, Mát-x-cơ-va, kinh nghiệm.