Mai Văn Thắng
Khoa Luật, ĐHQGHN
Hiện tôi đang thảo luận với các bạn sinh viên về một số vấn đề liên quan đến lý luận pháp luật. Thực tế, đây là những vấn đề lớn của triết học pháp luật,... rất khó, chưa có sự thống nhất. Pháp luật theo phái thực chứng được coi là hệ thống những quy tắc, chuẩn mực được định ra từ phía người cầm quyền và đặt vào trong những hình thức xác định. Vậy, để tiện cho việc trao đổi, tôi cũng xin đưa mấy ý của tôi lên đây cho các bạn sinh viên đọc trước về quan niệm liên quan đến một vấn đề rất nhạy cảm - quy phạm pháp luật. Luật Ban hành VBQPPL thì cũng định nghĩa rồi, nhưng tôi cũng xin có mấy ý kiến gọi là gợi mở để cho sinh viên có không khí trao đổi, tranh luận. Pháp luật không chỉ là những quy phạm, nhưng ở Việt Nam hiện nay đa phần pháp luật vẫn được nhận thức là hệ thống các quy phạm pháp luật.
Xin giới thiệu để làm tiền đề cho những thảo luận của sinh viên!
Phần 1: (Phần 1) Khái niệm và đặc trưng (dấu hiệu) của quy phạm pháp luật
Quy phạm pháp luật là một loại quy phạm xã hội. Tuy nhiên, khác với
các quy phạm xã hội khác, quy phạm pháp luật là quy tắc, chuẩn mực của hành vi mang
tính phổ biến, bắt buộc chung và có mối liên hệ mang tính bản chất với quyền lực
nhà nước.
Dưới góc độ hệ thống cấu trúc của pháp luật, quy phạm pháp luật là bộ
phận cấu thành, nhưng là bộ phận cấu thành quan trọng nhất, là hạt nhân, nền tảng
cơ sở của cả hệ thống.
Cũng như pháp luật, cho đến nay, nhận thức lý luận về quy phạm pháp
luật trên thế giới và ở Việt Nam chưa có được sự thống nhất trong giới học thuật. Tuy nhiên, theo quan điểm
của tác giả, bên cạnh những đặc điểm chung vốn có ở mọi loại quy phạm xã hội, quy
phạm pháp luật có những đặc trưng (hay dấu hiệu) cơ bản dưới đây:
