“Suy đoán vô tội”, “giả định vô tội” hay “mặc định vô tội”!?

ảnh Internet

Mai Văn Thắng

Khoa Luật, ĐHQGHN

Tôi vốn không thích cãi cọ, nhưng tranh luận khoa học hoặc phản biện thì có chút hứng thú. Vậy nên tôi viết bài này với mục đích góp phần tranh luận về những thứ rất mới, rất tiến bộ về mặt pháp lý vừa được ghi nhận ở nước ta hai năm trở lại đây (nhưng cũng rất nguy hiểm nếu không nhận diện đúng và phù hợp). Tôi đơn giản nghĩ rằng, chân lý chỉ có thể đạt được khi tranh luận. Tôi thật không muốn chứng tỏ điều gì, mà ngược lại, những gì tôi biết, tôi suy nghĩ tôi cứ viết lên đây để mọi người đọc và góp ý qua đó tôi sẽ có cơ hội hoàn thiện mình hơn. Âu cái sự học cũng là cái nghiệp suốt đời. Ngoài ý này ra, tôi viết bài này cũng là bởi vì tôi quá xúc động khi nghe câu nói của ông "Người tù thế kỳ " Huỳnh Văn Nén: "Ở cái đất nước này có ai khổ như tôi không!?....". Giá như cái gọi là "Mặc định vô tội" hay "suy đoán vô tội", "giả định vô tội" được nhận thức và áp dụng ở nước ta sớm hơn...!.... 

Cách đây không lâu tôi có đọc được một bài viết khá thú vị trên chuyên mục Tuần Việt Nam của giảng viên Khoa Luật, ĐHQGHN Bùi Tiến Đạt về cách dịch thuật ngữ “presumption of innocence” trong tiếng Anh sang tiếng Việt và tính chất quan trọng của việc chuẩn hóa việc sử dụng thuật ngữ đó, nhất là trong những vấn đề liên quan đến pháp luật. Phải nói rằng, đây là một phân tích khá thú vị và mở ra nhiều điều, nhất là những vấn đề liên quan đến lập pháp, du nạp pháp luật nước ngoài, mối quan hệ giữa văn hóa, ngôn ngữ và luật pháp…

Tôi đồng tình với tác giả Bùi Tiến Đạt ở chỗ không nên dịch thuật ngữ nói trên trong tiếng Anh sang tiếng Việt là “Suy đoán vô tội” (SĐVT). Những lập luận của tác giả về vấn đề này tôi cho là khá thuyết phục.

Giới thiệu sách “Vận động chính sách công: Lý luận và thực tiễn”

ảnh: lấy từ blog của TS. Nguyễn Minh Tuấn

Sách “Vận động chính sách công: 

Lý luận và thực tiễn”

Đồng chủ biên: GS.TSKH. Đào Trí Úc; 

PGS.TS. Vũ Công Giao

NXB. Lao Động, 2015.

Sách tham khảo “Vận động chính sách công: Lý luận và thực tiễn” là cuốn sách do Viện Chính sách công và pháp luật thuộc Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam xuất bản năm 2015 dưới sự đồng chủ biên của GS.TSKH Đào Trí Úc và PGS.TS. Vũ Công Giao. Cuốn sách là tập hợp các bài viết của các học giả có uy tín như: GS.TS. Nguyễn Minh Thuyết (Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban VH,GD,TN,TN,NĐ của Quốc Hội), GS.TSKH. Đào Trí Úc, GS.TS. Nguyễn Thị Mơ, PGS.TS. Phạm Duy Nghĩa, PGS.TS. Vũ Công Giao, …

Trong cuốn sách này, tác giả (Mai Văn Thắng) cũng trình bày về các đặc điểm, lịch sử và thực tiễn “Vận động hành lang” ở Liên Xô và nước Nga ngày nay và từ đó đưa ra một số khuyến nghị cho Việt Nam.

Thiết nghĩ, cuốn sách rất có giá trị tham khảo đối với những ai muốn tìm hiểu sâu hơn về các vấn đề lý luận và thực tiễn về “Lợi ích nhóm”, “Vận động chính sách”,… ở nhiều quốc gia trên thế giới như ở Mỹ, Anh, Canada, Đức, Pháp, Nga và ở Việt Nam.

Mời những ai quan tâm tìm đọc ở Thư viện Khoa Luật-ĐHQGHN!

Chiến lược ngoại giao của Nga ở khu vực Biển Đông

(ảnh: nguồn từ Internet)

Mai Văn Thắng

Khoa Luật, ĐHQGHN

Tôi xin được tiếp tục nói lên những khảo cứu về chiến lược của Nga trong vấn đề Biển Đông. Khảo cứu này được thực hiện vào cuối năm 2014 và có tham khảo nhiều quan điểm của các nhà nghiên cứu các vấn đề quốc tế! Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân.

[…trong quan hệ ngoại giao với Việt Nam, Nga luôn có chiến lược coi Việt Nam là đồng minh và Nga có lợi khi ủng hộ Việt Nam, tuy nhiên, trên phương diện tuyên bố, Nga luôn cố gắng thể hiện vai trò trung lập. Vì vậy, một mặt Nga tích cực hợp tác toàn diện với Việt Nam, mặt khác luôn cố gắng để các thỏa thuận đó không “lộ liễu” chống lại Trung Quốc. Có lẽ, đó là lựa chọn đối ngoại mà Nga cần và tiếp tục duy trì trong một thời gian nữa trong mối quan hệ với Việt Nam trong tranh chấp Biển Đông…]

Vị trí, vai trò của Nga trên Biển Đông

ảnh: Internet

Mai Văn Thắng

Khoa Luật, ĐHQGHN

Nước Nga không phải là nơi tôi sinh ra, nhưng nước Nga với tôi như một người Mẹ hiền vĩ đại. Nước Nga đã nuôi dưỡng tôi, dạy dỗ tôi, cho tôi tri thức, lẽ sống và tình yêu... Tôi yêu nước Nga bằng cả trái tim mình.

Để tri ân và nhớ về nước Nga, tôi luôn muốn tìm hiểu nhiều hơn về nó. Có lẽ vì vậy mà trong số những bài viết ít ỏi của mình số lượng các bài viết về Nga là nhiều hơn cả. Lần này cũng vậy, tôi xin có vài tìm hiểu nhỏ về vị trí, vai trò của Nga trên khu vực Biển Đông. Đây là bài mở đầu cho các bài viết về Nga và vai trò của Nga trong giải quyết vấn đề Biển Đông hiện nay. Âu cũng là có chút chủ quan vì qua đây muốn thanh minh với mọi người rằng, Nga không phải đang “bán” người bạn Việt Nam, mà trong bối cảnh mới Nga cần có một vị trí mới, vai trò mới và nếu biết khai thác tốt chúng ta hoàn toàn có thể tạo ra một cục diện và cách tiếp cận hợp lý trong giải quyết vấn đề Biển Đông hiện nay.

“Chính trị” và “Politics”

ảnh: Internet

Mai Văn Thắng

Khoa Luật - ĐHQGHN

Tìm về cội nguồn ...

Cách đây không lâu, tôi có đọc lại những tranh luận về Nho giáo của hai cụ Phan Khôi và Trần Trọng Kim. Sự sâu sắc trong nhận thức về Nho học, Đạo Khổng của hai cụ quả thật không thể bàn cãi. Khi đọc những nghiên cứu của cụ Phan Khôi về “Chính Danh” và “Luân lý học phương Đông” tôi lại thấy có một điều khá thú vị: thú vị về mặt ngôn ngữ và thú vị về mặt bối cảnh. Đó là vấn đề về mối liên hệ giữa hai thuật ngữ “Chính trị” với “Politics”.

Thoạt đầu, tôi cũng thấy rằng, chẳng có gì phải bàn đến ở đây cả, vì thuật ngữ “Politics” khi dịch sang tiếng Việt thì được gọi là “Chính trị”. Tiếng Nga cũng vậy, thuật ngữ “Politics” cũng có nghĩa tương tự trong tiếng Nga là “Политика” (phiên âm: Politika). Tuy nhiên, khi liên hệ với thuyết “Chính danh” của Nho học, tôi có cảm giác hình như có gì đó cần phải bàn thêm.

Trong ngôn ngữ phương Tây (bao gồm cả ngôn ngữ Anh và Nga), thuật ngữ “Politics” (hay “Политика”) đều có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp cổ đại. Theo đó, trong tiếng Hy Lạp cổ, bắt đầu từ chữ “πολιτική ” (công việc quốc gia). Ở đây, thuật ngữ mà chúng ta dịch là “Chính trị” có gốc là “πόλις” (polic) có nghĩa là thành phố quốc gia (cũng hay được dịch là thành bang). Bên cạnh gốc “πόλις” thì thuật ngữ đó còn được ghép với đuôi “τική” (phiên âm là tiky) có nghĩa là ý nghĩa. Như vậy, từ gốc Hy Lạp đó có nghĩa là “Công việc có ý nghĩa quốc gia”. Sau này, trong tiếng Hy Lạp từ đó cũng được viết thành “πολιτικός” với nghĩa “πόλι” (“poli” - nhiều, nhiều người) và “τόκος” (“tokoc”nghĩa là lợi ích) hay “τικός” (tikos – liên quan đến người dân).[1] Ngoài ra, việc hiểu nghĩa của từ “ Politika” và việc phát triển nó cũng có công lớn của nhà triết học Aristotle với cuốn sách “Politika” và được hiểu theo nghĩa công việc của quốc gia hay liên quan đến các công dân.

Các quy luật cơ bản của tư duy

ảnh: InternetLời giới thiệu

Tác giả: Phạm Đình Nghiệm

Nguồn: "Nhập môn logic học"

Nxb. ĐHQG HCM, 2008.

Vào khoảng giữa tháng 11/2015, Bộ môn Lý luận - lịch sử Nhà nước và pháp luật thuộc Khoa Luật, ĐHQGHN sẽ tổ chức Hội thảo khoa học về "Tư duy pháp lý". Đây là vấn đề khá lý thú nhưng còn mới mẻ ở Việt Nam và cũng là những bước chuẩn cần thiết để Bộ môn thực hiện giảng dạy chuyên đề Sau đại học "Tư duy pháp lý". 

Nhằm giúp cho các bạn học viên, sinh viên có những định hướng cơ bản về những vấn đề lý luận liên quan đến tư duy logic, tôi xin cung cấp bài viết rất có chất lượng của tác giả Phạm Đình Nghiệm theo nguồn kể trên để các bạn học viên, sinh viên đọc, nghiên cứu trước khi đến với những vấn đề khá khó và mới mẻ của Hội thảo.