Giới thiệu sách "Tư duy pháp lý: Lý luận và thực tiễn"

Sách chuyên khảo

"Tư duy pháp lý: Lý luận và thực tiễn"

NXB. ĐHQGHN, 2016

Chủ biên: Nguyễn Hoàng Anh,

Vũ Công Giao, Nguyễn Minh Tuấn

Cuối năm 2015, hai bộ môn thuộc Khoa Luật, ĐHQG Hà Nội là Bộ môn Lý luận - Lịch sử Nhà nước và pháp luật và Bộ môn Luật Hiến pháp-Hành chính tổ chức Hội thảo về Tư duy pháp lý. Trên Hội thảo, được sự cổ vũ và đánh giá cao của nhiều nhà khoa học đến từ các cơ sở đào tạo luật khác nhau trên địa bàn Hà Nội, Lãnh đạo hai bộ môn cùng với sự hỗ trợ của Nhà xuất bản ĐHQGHN đã quyết định nâng cấp và xuất bản Sách chuyên khảo “Tư duy pháp lý: Lý luận và thực tiễn”.

Cuốn sách là tập hợp những nghiên cứu chuyên sâu về tư duy pháp lý của tập thể các nhà khoa học của hai bộ môn và của một số học giả uy tín khác trong và ngoài Khoa Luật.

Chủ Blog này (Mai Văn Thắng) cũng may mắn có tham gia một chút vào cuốn sách với tư cách là đồng tác giả!

Xin trân trọng giới thiệu và hi vọng cuốn sách sẽ giúp ích cho quý vị!

Liên hệ mua, mượn sách: Thư viện Khoa Luật, Nhà G3, số 144 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội.

Giới thiệu sách “Giới hạn chính đáng đối với các quyền con người, quyền công dân trong pháp luật quốc tế và Việt Nam”

Sách chuyên khảo:

“Giới hạn chính đáng đối với các quyền con người, 

quyền công dân trong pháp luật quốc tế và Việt Nam”

NXB. Hồng Đức, 2015

Chủ biên: TS. Nguyễn Minh Tuấn

Trong năm 2015, dưới sự hỗ trợ của Ban Quản lý Dự án Đan Mạch và Lãnh đạo Khoa Luật, ĐHQGHN, TS. Nguyễn Minh Tuấn đã bắt tay nghiên cứu một lĩnh vực còn khá mới đối với Việt Nam “Giới hạn chính đáng đối với các quyền con người, quyền công dân”. Dù vấn đề giới hạn quyền đã được nghiên cứu khá sâu và bài bản ở nhiều quốc gia tiến bộ trên thế giới, nhưng ở Việt Nam, cùng với sự ghi nhận lần đầu tiên trong Hiến pháp 2013 về việc giới hạn quyền con người, quyền công dân, vấn đề này còn khá mới mẻ trong khoa học pháp lý nước nhà.

Trong cuốn sách có sự tham gia của những nhà khoa học có uy tín như PGS.TS. Vũ Công Giao, Trưởng Bộ môn Luật Hiến pháp- Hành chính của Khoa Luật, ĐHQGHN và rất nhiều nhà Khoa học trẻ của Khoa Luật. Chủ của Blog này (Mai Văn Thắng) cũng được chủ biên cuốn chuyên khảo này mời viết một phần nhỏ trong cuốn sách.

Đây là cuốn sách chuyên khảo đầu tiên ở Việt Nam về lĩnh vực này, tuy nhiên, thiết nghĩ cũng là công trình khoa học công phu, nghiêm túc của Chủ biên và tập thể tác giả. Trân trọng giới thiệu và hi vọng cuốn sách sẽ đem lại lợi ích cho quý vị!

Liên hệ mua, mượn sách: Thư viện Khoa Luật, ĐHQGHN (G3, số 144 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội).

Trân trọng giới thiệu!

Tính biện chứng của tư duy pháp lý

ảnh: Internet

TS. Mai Văn Thắng

Khoa Luật-ĐHQGHN

Nguồn: Sách chuyên khảo

"Tư duy pháp lý: Lý luận và thực tiễn"

NXB. ĐHQGHN, 2016

Chủ biên: Nguyễn Hoàng Anh,

Vũ Công Giao, Nguyễn Minh Tuấn

Thông thường, nhiều người hay bàn về những quy luật của tư duy. Điều này rất đúng, nhưng đó là tư duy lý tưởng, tư duy logic hay nói một cách khác - những đòi hỏi của tư duy logic, khoa học. Ở một góc nhìn bình dân hơn, tôi thấy tư duy đơn giản là một sản phẩm sinh ra từ cuộc sống và luôn vận động biến đổi cùng cuộc sống. Đến lượt mình tư duy cũng góp phần không nhỏ làm thay đổi cuộc sống, thay đổi chính mình. Thiết nghĩ, ở một góc nhìn "bình dân" thì chúng ta sẽ có một cái nhìn "khoan dung" hơn với lề lối tư duy của một xã hội đương thời và cũng từ đó sẽ nỗ lực hơn để thay đổi (hoàn thiện hoặc đổi mới) thực tại xã hội để tư duy, nhất là tư duy pháp lý, ngày một tiệm cận hơn tới các chuẩn mực của tư duy khoa học, logic và hiện đại.

Mở đầu

Tư duy pháp lý là một loại hình của tư duy - tư duy chuyên nghiệp của luật gia, vì vậy nó cũng cần phải tuân thủ đầy đủ những quy luật cơ bản của tư duy logic hình thức, như quy luật đồng nhất, quy luật không mâu thuẫn, quy luật triệt tam và quy luật lý do đầy đủ.[1] Những quy luật này cũng chính là những yêu cầu cần thiết của luật gia trong hoạt động nghề nghiệp.

Tư duy là một hoạt động nhận thức của con người và tư duy pháp lý cũng vậy. Vì thế tư duy pháp lý không tách rời thực tại khách quan. Những quy luật của tư duy logic hình thức đòi hỏi trạng thái tĩnh, lý tưởng, trong khi đó, trên thực tế, tư duy pháp lý luôn gắn liền với hoạt động của mỗi chủ thể, đặt trong bối cảnh, hoàn cảnh, thời điểm xác định, vì vậy nó còn chịu tác động và nằm trong mối liên hệ qua lại với thực tại xã hội. Tư duy pháp lý là hoạt động nhận thức (ý thức) của cá nhân, chịu sự quy định của thực tại xã hội, của chủ thể nên luôn vận động, biến đổi và phát triển. Nói một cách khác, cũng như tư duy, tư duy pháp lý không chỉ là những quy luật, những điều kiện, mà còn là một hiện tượng có mối quan hệ chặt chẽ với thực tại xã hội, luôn vận động, biến đổi và phát triển.

Bàn về mối tương quan giữa quy phạm pháp luật và các điều luật trong văn bản pháp luật

ảnh: Internet

Mai Văn Thắng

Khoa Luật - ĐHQGHN

Gần đây, có một số bạn sinh viên trong thời gian ôn thi môn Lý luận nhà nước và pháp luật có biên thư hỏi tôi về mối tương quan giữa quy phạm pháp luật và điều luật trong văn bản quy phạm pháp luật. Để tiện cho các bạn sinh viên tôi xin đưa quan điểm của mình lên đây cho các bạn đọc, nếu ai có quan điểm khác hoặc thắc mắc xin gửi thư góp ý cho tôi hoặc phản biện để tôi hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn! 

Quy phạm pháp luật và điều luật là hai hiện tượng pháp lý độc lập. Nếu quy phạm pháp luật là một bộ phận cấu thành của pháp luật trên phương diện nội dung, thì điều luật lại là sự biểu hiện của pháp luật về mặt hình thức. So sánh hai hiện tượng khác nhau thông thường không có nhiều ý nghĩa, tuy vậy, việc chỉ ra mối liên hệ giữa quy phạm pháp luật và các điều luật lại có ý nghĩa trong cả nhận thức, lý luận và thực tiễn.

Trên khía cạnh nhận thức và lý luận, tìm ra mối liên hệ giữa quy phạm pháp luật và điều luật giúp người học phân biệt rõ hơn về quy phạm pháp luật cũng như về các điều luật, phần nào giải quyết những hoài nghi về cấu trúc của quy phạm pháp luật. Ở khía cạnh thực tiễn, việc chỉ ra mối liên hệ này không chỉ giúp cho quá trình tư duy phân tích quy phạm và áp dụng pháp luật trong giải quyết một vụ việc, tình huống pháp lý cụ thể mà còn giúp hoàn thiện và nâng tầm kỹ thuật lập pháp.

“Suy đoán vô tội”, “giả định vô tội” hay “mặc định vô tội”!?

ảnh Internet

Mai Văn Thắng

Khoa Luật, ĐHQGHN

Tôi vốn không thích cãi cọ, nhưng tranh luận khoa học hoặc phản biện thì có chút hứng thú. Vậy nên tôi viết bài này với mục đích góp phần tranh luận về những thứ rất mới, rất tiến bộ về mặt pháp lý vừa được ghi nhận ở nước ta hai năm trở lại đây (nhưng cũng rất nguy hiểm nếu không nhận diện đúng và phù hợp). Tôi đơn giản nghĩ rằng, chân lý chỉ có thể đạt được khi tranh luận. Tôi thật không muốn chứng tỏ điều gì, mà ngược lại, những gì tôi biết, tôi suy nghĩ tôi cứ viết lên đây để mọi người đọc và góp ý qua đó tôi sẽ có cơ hội hoàn thiện mình hơn. Âu cái sự học cũng là cái nghiệp suốt đời. Ngoài ý này ra, tôi viết bài này cũng là bởi vì tôi quá xúc động khi nghe câu nói của ông "Người tù thế kỳ " Huỳnh Văn Nén: "Ở cái đất nước này có ai khổ như tôi không!?....". Giá như cái gọi là "Mặc định vô tội" hay "suy đoán vô tội", "giả định vô tội" được nhận thức và áp dụng ở nước ta sớm hơn...!.... 

Cách đây không lâu tôi có đọc được một bài viết khá thú vị trên chuyên mục Tuần Việt Nam của giảng viên Khoa Luật, ĐHQGHN Bùi Tiến Đạt về cách dịch thuật ngữ “presumption of innocence” trong tiếng Anh sang tiếng Việt và tính chất quan trọng của việc chuẩn hóa việc sử dụng thuật ngữ đó, nhất là trong những vấn đề liên quan đến pháp luật. Phải nói rằng, đây là một phân tích khá thú vị và mở ra nhiều điều, nhất là những vấn đề liên quan đến lập pháp, du nạp pháp luật nước ngoài, mối quan hệ giữa văn hóa, ngôn ngữ và luật pháp…

Tôi đồng tình với tác giả Bùi Tiến Đạt ở chỗ không nên dịch thuật ngữ nói trên trong tiếng Anh sang tiếng Việt là “Suy đoán vô tội” (SĐVT). Những lập luận của tác giả về vấn đề này tôi cho là khá thuyết phục.

Giới thiệu sách “Vận động chính sách công: Lý luận và thực tiễn”

ảnh: lấy từ blog của TS. Nguyễn Minh Tuấn

Sách “Vận động chính sách công: 

Lý luận và thực tiễn”

Đồng chủ biên: GS.TSKH. Đào Trí Úc; 

PGS.TS. Vũ Công Giao

NXB. Lao Động, 2015.

Sách tham khảo “Vận động chính sách công: Lý luận và thực tiễn” là cuốn sách do Viện Chính sách công và pháp luật thuộc Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam xuất bản năm 2015 dưới sự đồng chủ biên của GS.TSKH Đào Trí Úc và PGS.TS. Vũ Công Giao. Cuốn sách là tập hợp các bài viết của các học giả có uy tín như: GS.TS. Nguyễn Minh Thuyết (Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban VH,GD,TN,TN,NĐ của Quốc Hội), GS.TSKH. Đào Trí Úc, GS.TS. Nguyễn Thị Mơ, PGS.TS. Phạm Duy Nghĩa, PGS.TS. Vũ Công Giao, …

Trong cuốn sách này, tác giả (Mai Văn Thắng) cũng trình bày về các đặc điểm, lịch sử và thực tiễn “Vận động hành lang” ở Liên Xô và nước Nga ngày nay và từ đó đưa ra một số khuyến nghị cho Việt Nam.

Thiết nghĩ, cuốn sách rất có giá trị tham khảo đối với những ai muốn tìm hiểu sâu hơn về các vấn đề lý luận và thực tiễn về “Lợi ích nhóm”, “Vận động chính sách”,… ở nhiều quốc gia trên thế giới như ở Mỹ, Anh, Canada, Đức, Pháp, Nga và ở Việt Nam.

Mời những ai quan tâm tìm đọc ở Thư viện Khoa Luật-ĐHQGHN!