 |
| ảnh: Internet |
Mai Văn Thắng
Khoa Luật - ĐHQGHN
[Bài viết tiếp tục là một phần của những khảo cứu của tác giả về vai trò, vị trí của Nga trong khu vực biển Đông nhằm tìm kiếm các giải pháp pháp lý, kinh tế, ngoại giao, chính trị cho vấn đề bảo vệ chủ quyền biển đảo của nước ta trên Biển Đông]
Vẫn mãi là một tình yêu dành cho nước Nga!
Quốc phòng – an
ninh là lĩnh vực, có thể nói, được quan tâm nhất trong khu vực Biển Đông ở thời
điểm hiện nay. Đứng trước những nguy cơ, thách thức nảy sinh từ những cuộc
tranh chấp chủ quyền trên khu vực Biển Đông, mỗi quốc gia trong khu vực đều đặt
trọng tâm đảm bảo an ninh, quốc phòng nhằm giữ vững được độc lập, chủ quyền,
toàn vẹn lãnh thổ cũng như đảm bảo sự ổn định của môi trường kinh tế, văn hóa,
chính trị xã hội trong nước. Chính vì lẽ đó, chính sách quốc phòng, an ninh của
Nga đối với khu vực Biển Đông rất cần được xem xét, phân tích đánh giá để có những
tính toán hợp lý, nhất là trong bối cảnh hiện nay.
Sự quan tâm đối
với chính sách quốc phòng, an ninh của Nga ở khu vực Biển Đông ngày càng tăng
và có ý nghĩa chủ yếu xuất phát từ vị trí và vai trò của Nga trong khu vực cũng
như các vấn đề toàn cầu. Không chỉ là thành viên của Hội đồng bảo an Liên hiệp
quốc, Nga còn là một trong hai quốc gia có tiềm lực quốc phòng lớn nhất trên thế
giới, là quốc gia xuất khẩu vũ khí, đồng thời với chính sách trung lập cũng như
các nỗ lực của Nga nâng cao vị thế trong khu vực những chính sách của Nga trong
lĩnh vực này có ý nghĩa lớn đối với khu vực. Rõ ràng, với sự lớn mạnh của Trung
Quốc cả về tiềm lực kinh tế và quốc phòng nhưng cũng là quốc gia có những yêu
sách lớn nhất và hung hãn nhất, quan điểm của Nga – như là một cường quốc hàng
đầu trong lĩnh vực này rất đáng được quan tâm. Với bối cảnh hiện tại, quan điểm
của Nga về an ninh, quốc phòng có ảnh hưởng không nhỏ tới tình hình an ninh quốc
phòng ở khu vực Biển Đông.
Trên thực tế, do
những yếu tố về địa lý và nhiều mối quan tâm khác, trong Học thuyết quân sự ban
hành năm 2014 cũng như Chiến lược an ninh quốc gia Liên bang Nga cho đến năm
2020 (ban hành năm 2009), tình hình Biển Đông gần như không được nhắc đến. Nga
còn có quá nhiều vấn đề ở ngay sát biên giới Nga, trong không gian hậu Xô Viết
và ngay cả trong lòng nước Nga.
Tuy nhiên, với
tư cách là một cường quốc quân sự, sự quan tâm của Nga đến các vấn đề địa chính
trị ở Biển Đông nói riêng và khu vực Châu Á-Thái Bình Dương nói chung, nhất là ở
đó đang có sự tranh chấp ảnh hưởng quyết liệt giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, ngày
càng lớn, Nga không thể không thể hiện vai trò trong cấu trúc an ninh khu vực,
nhất là trong bối cảnh có nhiều quốc gia trong tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc,
mong đợi một vai trò tích cực chủ động hơn từ phía Liên bang Nga.
1. Thực tiễn và xu hướng chính sách quốc phòng-an ninh
của Nga trên khu vực Biển Đông
1.1. Chính
sách quốc phòng-an ninh của Nga trong mối quan hệ với Việt Nam
Hợp
tác về quốc phòng, an ninh giữa Nga với Việt Nam trong khu vực Biển Đông là
đáng chú ý hơn cả không chỉ bởi vì Việt Nam là một đối tác truyền thống của Nga
mà còn vì Việt Nam có mối quan ngại sâu sắc nhất với những đòi hỏi chủ quyền của
Trung Quốc và cũng là quốc gia có vị trí địa chính trị quan trọng đối với Nga
trong khu vực. Vì thế, những kết quả đạt được trong hợp tác về quân sự, quốc
phòng cũng như trong lĩnh vực đảm bảo an ninh với Việt Nam, ở mức độ nhất định,
sẽ giúp nhận biết được chính sách quốc phòng, an ninh của Nga trong khu vực đầy
biến động này.
Có
thể nói, những hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh giữa Việt Nam và Liên
bang Nga trong những năm qua phát triển mạnh mẽ, phù hợp với mong muốn của cả
phía Việt Nam trong việc đảm bảo an ninh quốc phòng của mình trong bối cảnh gia
tăng căng thẳng với Trung Quốc.
Để
thực hiện chiến lược đổi mới vũ khí trang bị, Việt Nam định hướng tăng cường và
củng cố hợp tác quân sự với Nga. Trong 4 năm trở lại đây Việt Nam cùng với Ấn Độ, Trung Quốc, Algeria, Venezuela
là khách hàng nhập khẩu lớn nhất vũ khí trang bị từ Nga.
Một
trong những động lực gần đây nhất cho hợp tác quân sự là chuyến viếng thăm Nga
hồi tháng 8/2013 của Bộ trưởng Bộ trưởng Bộ quốc phòng Phùng Quang Thanh. Hai
bên đã có cuộc hội đàm cụ thể về định hướng phát triển hợp tác quân sự. Trước đó vào tháng 3/2013, Bộ trưởng Bộ Quốc
phòng Nga Sergei Shoigu đã thăm chính thức Hà Nội, khẳng định chiến lược hợp
tác với Việt Nam phát triển công nghiệp quốc phòng và cung cấp vũ khí trang bị
hiện đại.
Theo kế hoạch,
trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác hữu nghị với
Nga trong lĩnh vực kỹ thuật quân sự.Tại cuộc tham vấn trong cuộc họp lần thứ 14
của Ủy ban liên chính phủ (IGC) về hợp tác quốc phòng tháng 10/2012 tại Moscow,
thứ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam ông Trương Quang Khánh và ông Dzirkaln, đồng
phụ trách hợp tác quân sự Việt - Nga đã kết luận: hợp tác kỹ thuật quân sự song
phương đã đạt được những kết quả khả quan. Hai bên đã thống nhất phương án tăng
cường quan hệ trong những năm tới trên các thỏa thuận đã có.
Cụ
thể của các kết quả hợp tác, trong nhiều năm trở lại đây, Việt Nam và Nga đã
hoàn thành các hợp đồng nhập khẩu máy bay chiến đấu dòng Su, tổng hợp đồng có
12 chiếc Su-27SK/UBK và 24 chiếc Su-30МК2V. [48]
Hợp đồng thứ nhất là 4 chiếc Su 27SK và 1 chiếc Su-27UBK ký
năm 1994, hoàn thành năm 1995-1996. Hợp đồng thứ 2 là 2 chiếc Su-27SK và 4 chiếc
Su-27UBK ký tháng 12/1996, hoàn thành năm 1997-1998. Năm 2003, Việt Nam
ký hợp đồng mua 4 chiếc Su-30МК2V, hoàn thành năm 2004. Năm 2009 ký hợp đồng 8
chiếc Su- -30МК2V, hoàn thành vào năm 2010-2011. Năm 2010 đã ký hợp đồng nhập 12 chiếc 30МКV2,
hoàn thành năm 2011-2012. Gần đây, Việt Nam muốn mua các máy bay chiến đấu mới
Su-35 của Nga do yêu cầu thực tế cần các máy bay tiêm kích có khả năng chiến đấu
với các máy bay tàng hình. Việt Nam có nhu cầu nhập khẩu khoảng 24 chiếc Su -
35 trong tương lai. [48]
Hợp
tác kỹ thuật quân sự thể hiện mạnh nhất trong lĩnh vực vũ khí trang bị của Hải
quân Việt Nam. Từ 2013 - 2016 sẽ hoàn thành hợp đồng cung cấp 6 chiếc tàu ngầm
lớp Kilo 6361, hai chiếc đầu tiên được đưa về Việt Nam vào năm 2014. Ngoài đóng
tàu, Nga sẽ đào tạo và huấn luyện thủy thủ đoàn, cung cấp các loại vũ khí đạn
và cơ sở vật chất cần thiết.
Tàu
ngầm 6361 lớp Kilo thuộc lớp tàu diesel thế hệ 3 được lắp đặt hệ thống tên lửa
Club- S nhằm tăng khả năng tấn công các mục tiêu trên biển và trên đất liền.
Các tàu ngầm Việt Nam lần đầu tiên được lắp đặt hệ thống máy tính điều khiển tự
động và các thiết bị đảm bảo sự sống cho thủy thủ đoàn bao gồm: giảm áp suất
trong các khoang công tác và hệ thống dập lửa khí ni tơ. [48] Có thể nói, việc
Nga bán cho Việt Nam lớp tàu ngầm hiện đại và trang bị tên lửa cũng như phối hợp
cùng hải quân Ấn Độ đào tạo lực lượng tàu ngầm cho Việt Nam có ý nghĩa không nhỏ
đối với Việt Nam trong vấn đề bảo vệ chủ quyền an ninh biển, đồng thời cũng có ảnh
hưởng rất lớn đến cục diện an ninh trên Biển Đông.
Hiện
tại Tại nhà máy Zelenodol'sk đang tiến hành đóng hai tàu tàu Gepard 3.9 dự án
11661E cho hải quân Việt Nam. Quá trình khai thác sử dụng hai khinh hạm Gepard
đã thể hiện rõ khả năng và ưu thế của lớp tàu này trong nhiệm vụ bảo vệ vùng nước
chủ quyền. Hai chiếc Gepard 3.9 Lý Thái Tổ và Đinh Tiên
Hoàng được ký hợp đồng năm 2006 và chuyển giao năm 2011. Hai chiếc Gepard tiếp
theo sẽ được giao cho Việt Nam vào năm 2016 - 2017. Dù rằng trong mối
tương quan với lực lượng tàu đông đảo của Trung Quốc, Việt Nam có số lượng khá
ít. Tuy nhiên, với những trang bị và tính ưu việt của các khinh hạm nói trên đã
tăng đáng kể cho sức mạnh của Hải quân Việt Nam.
Hiện
nay, các nhà máy đóng tàu Việt Nam đang đóng 6 tàu tên lửa Molniya dự án
12.418В. Năm 2012, một chiếc Molniya đã được bàn giao cho Hải quân Việt Nam.
Nhà máy đóng tàu Rybinsk Vympel hỗ trợ và cố vấn kỹ thuật đóng tàu cho
các đồng nghiệp Việt Nam, sản xuất các trang thiết bị và chuyển giao cho Việt
Nam lắp đặt trên sáu chiếc Molniya. Quy trình đóng
tàu được tiến hành dưới sự giám sát kỹ thuật của Trung tâm thiết kế Hàng hải
Diamond St Petersburg và Nhà máy đóng tàu Vympel.
Hải
quân Việt Nam dự kiến đóng 10 hạm tàu tên lửa dự án 12418. Các tổ hợp máy tàu,
trang thiết bị và vũ khí từ nhà máy đóng tàu Rybinsk cho 6 chiếc có tổng giá
thành khoảng 30 triệu đô la và hợp đồng sẽ kết thúc vào năm 2016. Trong hợp đồng đóng tàu tên lửa dự án 12418
Molniya có điều khoản cho phép Việt Nam được đóng thêm 4 chiếc Molniya, tùy chọn
này sẽ trở thành hợp đồng cứng sau khi chiếc Molniya đầu tiên được bàn giao cho
Hải quân. [48]
Ngoài
ra, phía Nga còn đảm bảo cho Hải quân Việt Nam các phương tiện huấn luyện đào tạo.
Theo đó, công ty Cổ phần nghiên cứu và chế tạo Aurora sẽ cung cấp, lắp đặt và
đưa vào sử dụng tổ hợp đào tạo và huấn luyện thủy thủ đoàn cho các tàu ngầm Việt
Nam.
Theo
giám đốc điều hành công ty USC Transas Vyacheslav Komrakov, chịu trách nhiệm
chính trong dự án này là công ty Aurora, USC Transas như nhà thầu phụ sẽ chế tạo
các trang thiết bị huấn luyện điều khiển tàu ngầm như kính tiềm vọng, khoang điều
khiển, các buồng công tác. Trung tâm gồm hai tòa nhà lớn chiếm một diễn tích
10000 m2 tại Cam Ranh.
Hợp
tác kỹ thuật quân sự Việt Nga còn được thể hiện trong việc chuyển giao công nghệ
quân sự. Tập đoàn Tên lửa chiến thuật (TEV) đang hợp tác với Việt Nam lắp đặt
dây chuyền và công nghệ sản xuất nội địa tên lửa chống hạm Kh-35 Uran. Tổng công ty Irkut đang thực hiện hợp đồng chuyển
giao cho Hội khoa học hàng không vũ trụ Việt Nam công nghệ chế tạo máy bay
không người lái Irkut-200.
Ngoài
ra, theo chương trình hợp tác giữa Việt Nam và Nga trong lĩnh vực quốc phòng,
Liên bang Nga và Việt Nam sẽ thành lập doanh nghiệp sản xuất quốc phòng Việt-Nga.
Đây sẽ là dự án lớn giúp Việt Nam chủ động hơn trong việc trang bị quân đội, nhất
là trong những trường hợp khẩn cấp. [49].
Ngoài
trang bị quân đội, vũ khí khí tài, Liên bang Nga còn được Việt Nam tạo điều kiện
cho sử dụng lại cảng Cam Ranh với mục đích phục vụ quân đội, bảo dưỡng, nghỉ
ngơi. Cần phải khẳng định rằng, quan điểm cũng như cam kết hiện nay của Việt
Nam là sẽ không cho bất kỳ lực lượng quân sự của quốc gia nào đóng quân trên
lãnh thổ Việt Nam và Nga cũng vậy. Tuy nhiên, Nga đã đạt được thỏa thuận quan
trọng với Việt Nam là được quyền Nga sử dụng cảng Cam Ranh làm nhiệm vụ bảo dưỡng,
nghỉ dưỡng. Chẳng hạn, Bộ Quốc phòng Nga cho biết: "Hiệp định được ký tại Sochi
ngày 25/11, trong chuyến thăm LB Nga của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam
Nguyễn Phú Trọng. Tài liệu đề ra thủ tục cho phép tàu Nga vào Cam Ranh chỉ cần
các tàu tới lãnh hải Việt Nam báo trước cho chính quyền cảng. Lời đáp cho sự
thông báo sẽ được coi như giấy phép vào cảng". Theo đó, Hải quân Nga có thể
tiếp nhiên liệu, sửa chữa tàu, ăn uống hay chuẩn bị mọi thứ cần thiết để phục vụ
chiến đấu cho một chuyến đi dài ở cảng Cam Ranh. Các sĩ quan chỉ huy cũng có thể
lên bờ nghỉ ngơi. [50].
Đây
rõ ràng là một trong những ưu tiên rất quan trọng, bởi trên thực tế chỉ có hai
quốc gia có quan hệ quân sự tương tự như vậy với Liên bang Nga. Thỏa thuận này
rất quan trọng đối với Việt Nam, nhất là trong việc kìm chế sự hung hăng của
Trung Quốc trên Biển Đông qua đó đảm bảo an ninh trên Biển. Thỏa thuận này cho
phép sự hiện diện của Nga tại một quân cảng có vị trí chiến lược quan trọng
nhưng không phá bỏ cam kết của Việt Nam về việc không cho lực lượng nước ngoài
được đóng quân trên cảng Cam Ranh. Theo nhiều nhà phân tích, hiện nay căn cứ
Cam Ranh là của Việt Nam, chỉ phục vụ cho các lữ đoàn tàu ngầm, tàu tên lửa…của
Việt Nam tác chiến. Tuy nhiên, nếu “tàu chiến Nga” vào Cam Ranh thì chắc chắn
không thể một chiếc, Nga không thể đưa một chiếc tàu đơn độc hoạt động tác chiến
trên đại dương mà là có thể một hạm đội, bao gồm đủ chủng loại…Chẳng hạn, với
nhiệm vụ “Bảo đảm lợi ích của LB Nga và hỗ trợ bạn bè…". Hơn nữa, từ vũ
khí Nga, Việt Nam đã trang bị cho mình những quân binh chủng mới, đặc biệt
là lữ đoàn tàu ngầm. Cam Ranh hiện nay, thực sự là một căn cứ có
khả năng không chỉ bảo đảm hậu cần mà còn cả kỹ thuật, nhất là bảo dưỡng, sửa
chữa nhỏ và vừa các tàu chiến hiện đại cả Nga, Việt Nam.
Đây
là một yếu tố cực kỳ quan trọng có tính quyết định tầm vóc, sự lợi hại của căn
cứ Cam Ranh. Rõ ràng, sẽ như thế nào nếu không có một trung tâm huấn luyện tàu
ngầm? Sẽ như thế nào nếu tại Cam Ranh không có khả năng bảo đảm kỹ thuật cho
tàu ngầm hoạt động? Vậy nên, khi bảo đảm chắc chắn cho một chiếc hoạt động tốt
thì có 6 chiếc hay 60 chiếc chỉ phụ thuộc vào yêu cầu nhiệm vụ mà thôi.
Sự hợp
tác chặt chẽ Nga-Việt trên căn cứ Cam Ranh như củng cố, tư vấn phát triển, chuyển
giao công nghệ trên nền tảng hiểu biết nhau, tin cậy nhau…đã khiến Cam Ranh trở
thành một căn cứ tàu ngầm, tàu chiến, hiện đại nhất của Việt Nam và lợi hại nhất
trên Biển Đông.
1.2.
Chính sách quốc phòng-an ninh của Nga trong quan
hệ với Trung Quốc
Với Trung Quốc,
Nga có sự quan tâm đặc biệt trong vấn đề an ninh, quốc phòng. Mối quan tâm ấy
chủ yếu xuất phát từ yêu cầu bảo đảm an ninh cho khu vực Trung Á – nơi luôn được
coi là sân sau của Nga, quan tâm đến an ninh vùng Viễn Đông (Nga) cũng như mối
quan tâm đến việc đảm bảo cân bằng trong cấu trúc an ninh khu vực Châu Á – Thái
Bình Dương và tham vọng được thể hiện vai trò tích cực hơn của nga trong khu vực
Đông Nam Á.
Chính vì những mục
tiêu nói trên, chính sách quốc phòng-an ninh của Nga trong mối quan hệ với
Trung Quốc khá sinh động, phức tạp.
Trước hết cần phải
khẳng định rằng, giữa Nga và Trung Quốc trong những năm trở lại đây có quan hệ
trong lĩnh vực quốc phòng-an ninh khá mật thiết.
Trung Quốc và
Nga đều là thành viên sáng lập của Tổ chức hợp tác Thượng Hải (SCO). Đây được cả
Nga và Trung Quốc kỳ vọng như là một tổ chức có thể đối trọng với khối quân sự
NATO. Mặc dù, mục tiêu của tổ chức này cũng như phạm vi hoạt động của nó không
nhắm tới Đông Nam Á, bởi trên thực tế không có quốc gia nào của khu vực này là
thành viên của tổ chức này.
Tuy nhiên, có thể
khẳng định, những chính sách của Nga với Trung Quốc trong quan hệ với tổ chức
này có liên quan đến tình hình ở Biển Đông. Chẳng hạn, cuộc tập trận cuối tháng
8 năm 2014 với tên gọi “Sứ mệnh hòa bình 2014” [51]. Với khoảng hơn 1000 binh
lính Nga cùng rất nhiều thiết bị quân sự,
vũ khí được triển khai sang cuộc tập trận này, rõ ràng, Nga cho thấy vị thế
quân sự của mình trước các đối thủ chính như Hoa Kỳ. Rõ ràng, cuộc tập trận này
có ý phô diễn lực lượng của khối này, đặc biệt là lại được diễn ra ở Trung Quốc,
nơi mà cùng thời điểm đó đang có những tranh chấp rất phức tạp trên Biển Đông.
Rõ ràng, Nga có mục đích đe dọa Hoa Kỳ cũng như các nước phương Tây trước sức
ép về vấn đề Ucraine. Tuy nhiên, Trung Quốc lại có mục đích khác – nhắm đến Biển
Đông.
Bởi, tại thời điểm
đó, những tranh chấp lãnh thổ đang diễn ra khá phức tạp, có lúc đã lên đến đỉnh
điểm. Trung Quốc, qua cuộc tập trận này, muốn lôi kéo Nga, hay nói chính xác
hơn, là muốn dùng hình ảnh của cuộc tập trận chung này để đe dọa các nước đang
có tranh chấp và ngụ ý rằng “Nga đang là liên minh trên cùng mặt trận với Trung
Quốc, các nước cần phải hiểu điều đó, nhất là quốc gia nào đang kỳ vọng vào sự
giúp đỡ của Nga trong vấn đề Biển Đông”.
Một cuộc tập trận
khác cũng được diễn ra ngoài khu vực Biển Đông, nhưng cũng có ảnh hưởng không
nhỏ tới các tranh chấp ở Biển Đông. Cuộc tập trận này được tiến hành vào tháng
5/2014 với tên gọi là “Hợp tác Hải quân” diễn ra tại khu vực Biển Hoa Đông.
Cần phải lưu ý rằng,
cuộc tập trận này diễn ra trong bối cảnh tranh chấp trên Biển Đông đang diễn ra
rất ác liệt, đặc biệt sau khi Trung Quốc hạ đặt giàn khoan HD981 trái phép trên
vùng biển của Việt Nam và với những lý do đó cả Mỹ và Nhật Bản cũng đang có những
động thái tích cực can thiệp vào khu vực có tranh chấp trên Biển Đông. Cuộc tập
trận này có qui mô lớn với Tổng cộng có 14 tàu chiến, 2 tàu ngầm, 9 máy bay
quân sự , 6 máy bay trực thăng và hai phân đội đặc nhiệm đã được huy động
cho cuộc tập trận diễn ra trong vùng biển Hoàng Hải. Hạm đội Thái Bình Dương của
Nga đã gửi gần như tất cả các tàu chiến tiên tiến nhất tham gia cuộc tập trận
này. Cuộc tập trận chung “Hợp tác hải quân” 2014 còn có các hạng
mục phòng không, chống tàu ngầm và cứu trợ nhân đạo. Các máy bay chiến đấu
Su-30 và máy bay ném bom JH-7 của Hải quân Trung Quốc cũng đã được triển khai để
yểm trợ trên không. Lần đầu tiên, máy bay
chiến đấu J-10 của Trung Quốc tham gia cuộc tập trận hải quân chung này.
Đây là loại máy bay được thiết kế dành cho không chiến thay vì tấn công tàu đối
phương. Rõ ràng, cuộc tập trận “Hợp
tác hàng hải” năm 2014 đã mang lại cho phía Trung Quốc nhiều kinh nghiệm quý
báu về việc kiểm soát không phận, sự phối hợp giữa các tàu chiến, các lực lượng
đặc biệt để thực hành kỹ năng tái chiếm các tàu thương mại bị hải tặc khống chế.
[52].
Nhưng có lẽ, một
trong những mục tiêu quan trọng mà cả Nga và Trung Quốc muốn hướng đến là chứng
minh mối liên hệ chặt chẽ, liên minh sức mạnh quân sự để có thể cản trở Mỹ và
các đồng minh gia tăng ảnh hưởng trong các vấn đề trong khu vực Châu Á – Thái
Bình Dương. Cần phải khẳng định rằng, mục tiêu ấy có nhắm đến khu vực mà Trung
Quốc coi là lãnh hải của mình ở Biển Đông.
Nga không phải
không biết điều đó. Tuy nhiên, Nga cũng có những tính toán riêng của mình. Nga
cũng đang rất cần Trung Quốc để phô diễn sức mạnh, Nga cũng cần có cớ chính
đáng để thể hiện tốt hơn vai trò của Biển Đông cũng như củng cố vị trí của mình
ở khu vực Biển Đông. Cả Nga và Trung Quốc đều không muốn Mỹ can dự thành công
và chiếm vai trò quyết định ở Biển Đông. Qua cuộc tập trận, Nga cũng muốn nhắn
nhủ rằng, muốn có hòa bình, ổn định trong khu vực, có lẽ Nga cũng là một lực lượng
rất không thể thiếu. Việc Nga đứng về bên nào, bên đó ắt sẽ có lợi thế trong cấu
trúc an ninh của khu vực. Rõ ràng, thông điệp này các nước trong khu vực tranh
chấp ở Biển Đông cần phải nắm bắt được.
Trên bình diện
khác, quan hệ trong vấn đề trang bị quân đội giữa Nga và Trung Quốc cũng phần
nào thể hiện chính sách quốc phòng an ninh của Nga đối với các tranh chấp trên
Biển Đông.
Trước hết, cần
phải khẳng định rằng, trong nhiều thập niên qua, dù đã có nhiều tiến bộ trong
công nghiệp quốc phòng, nhưng sức mạnh quân sự của Trung Quốc vẫn dựa nhiều vào
việc mua vũ khí và thiết bị quân sự tối tân của Nga. Hiện đối tác mua vũ khí lớn
nhất của Nga là Ấn Độ, và tiếp sau đó là Việt Nam và Trung Quốc.
Vào tháng 8/2014
có tin tức cho rằng Nga và Trung Quốc đã ký thỏa thuận mua bán vũ khí lớn. Theo
đó, Nga sẽ bán cho Trung Quốc 4 tầm ngầm lớp Amur. Đây là công nghệ tầu ngầm hiện
đại mà Trung Quốc chưa có vì thế mà chưa thể đối trọng với Mỹ nếu Mỹ có can dự
vào các vấn đề khu vực. Tuy nhiên, cũng cần phải khẳng định rằng, tàu ngầm Amur
là loại tàu ngầm có khả năng tấn công nhiều mục tiêu trên mặt đất nhưng chúng lại
không thể mang hệ thống đánh chặn tên lửa dẫn đường. Hiện tại Trung Quốc cũng
không có loại tàu ngầm nào có hệ thống đánh chặn tên lửa. Nhưng, cho đến nay,
liệu Nga có bán loại này cho Trung Quốc hay không còn chưa rõ.
Như vậy, dù có quan hệ mật thiết với Trung Quốc
và xuất khẩu vũ khí tối tân, Nga vẫn không bán những vũ khí tối tân nhất cho
Trung Quốc. Hiện nga vẫn chưa bán loại máy bay tiêm kích hiện đại nhất, đa năng
nhất cho Trung Quốc Su-35 mặc dù đã bán cho Ấn Độ và trong tương lai đang đàm
phán bán cho Việt Nam.
Có thể nói, chính sách quốc phòng, an ninh của
Nga trong mối quan hệ với Trung Quốc liên quan đến tình hình Biển Đông mang
tính chất hai mặt rõ ràng. Một mặt, Nga luôn thúc đẩy quan hệ quốc phòng với
Trung Quốc nhưng với mục tiêu làm đối trọng với Mỹ cũng như nâng cao vị thế,
vai trò của Nga trong giải quyết các vấn đề khu vực. Mặt khác, Nga cũng luôn thận
trọng với Trung Quốc và tránh để các nước trong khu vực hiểu rằng, Nga đã là
liên minh chặt chẽ của Trung Quốc. Nga đang chứng minh sức mạnh, sự ảnh hưởng
và sự tự chủ của chính sách quốc phòng – an ninh của mình.
1.3.
Chính sách quốc
phòng-an ninh của Nga trong mối quan hệ với các nước khác trong khu vực và diễn
đàn đa phương
Trong mối quan hệ
với các quốc gia khác trong khu vực tranh chấp, chính sách của Nga là thể hiện
sự tích cực, chủ động của mình như là cường quốc có thể đảm bảo an ninh cho khu
vực.
Hiện trong khu vực
có rất nhiều các cuộc đối thoại về an ninh, như khuôn khổ đối thoại ADMM+ (Hội
nghị bộ trưởng quốc phòng ASEAN mở rộng) hay Đối thoại Shangri-la. Đây là các
diễn đàn an ninh rất quan trọng của khu vực và trong đó, Nga ngày càng thể hiện
tốt hơn vai trò của mình. Chẳng hạn, vào năm 2010 tại ADMM +8 tại Hà Nội, một
trong các bên được mời tham gia Diễn đàn là Nga, dù cho trên bình diện lý thuyết,
Nga không có tranh chấp gì ở Biển Đông. Ngoài ra, tại Đối thoại Shangri-la lần
thứ 13 (2014) thế giới được chứng kiến một cuộc đối thoại gay gắt nhất trong lịch
sử 13 lần tổ chức của mình. Ở đó, các quốc gia Trung, Nhật, Mỹ chỉ trích nhau
gay gắt liên quan đến vấn đề Biển Đông. Điều này cho thấy, cần có một quốc gia
trung lập làm trung gian thì mới có cơ hội cho hòa bình-an ninh trên Biển Đông.
Chiến lược của Nga là trên thực tế khẳng định sức mạnh, sự hợp tác, bán vũ khí
nhưng trên Đối thoại tỏ rõ là một quốc gia trung lập, không chỉ trích nhau mà
tham gia với vai trò hòa giải – là nhân tố sáng giá cho hòa giải và an ninh khu
vực.
Cũng cần phải
nói thêm rằng, việc Nga và Việt Nam có quan hệ mua bán vũ khí, trang bị quân đội
có từ lâu là điều không thể bàn cãi. Ở thời kỳ Liên-Xô Nga còn có hạm đội ở Cam
Ranh và là đồng minh của nhau theo Hiệp ước tương trợ năm 1979. Với Trung Quốc
thì Nga có quan hệ không chỉ trong thời kỳ Xô-Viết mà cả trong hiện tại với tư
cách là thành viên sáng lập Tổ chức hợp tác Thượng Hải và có lợi ích chặt chẽ về
chiến lược trong bối cảnh an ninh toàn cầu. Nhưng điều đáng nói là, cũng với sự
căng thẳng của những tranh chấp trên Biển Đông, Nga đã có quan hệ quốc phòng
nhiều hơn trong khu vực. Trước hết, đó là quan hệ về mua bán vũ khí.
Chẳng hạn, vào
năm 2014 Nga đã bày tỏ ý kiến sẵn sàng cung cấp các
loại vũ khí hiện đại nhất cho các nước đông nam Á, bao gồm cả máy bay chiến đấu
tiên tiến thế hệ 4++ Su-35 và tàu ngầm thông thường hiện đại lớp Kilo, để các
nước này tăng cường sức mạnh quân đội. Nga đã mời Indonessia mua máy bay chiến
đấu Su-35, và “gạ” Thái Lan mua tàu ngầm Kilo, trước đó Moscow cũng đã chào
hàng Jakarta mua loại tàu ngầm này. Theo Đại sứ Nga tại Indonesia Mikhail
Galuzin, nước Nga sẵn sàng cung cấp các máy bay tiêm kích Su-35 hiện đại cho
Không quân Indonesia nếu nước này đồng ý. Nga hy vọng Indonesia chấp thuận mua
tiêm kích Sukhoi Su-35 nhằm tăng cường khả năng phòng thủ quốc gia này. [53]
Hiện
nay, Indonesia đã mua tổng cộng 16 máy bay tiêm kích đa năng Sukhoi Su-27 và
Su-30 gồm: 2 Su-27SK; 3 Su-27SKM (nâng cấp khả năng mang vũ khí không đối đất
có điều khiển); 2 Su-30MK và 9 Su-30MK2. Nga cũng đã bán cho Malaysia 18 chiếc
máy bay chiến đấu MiG-29A trong 2 năm 1994-1995, sau đó là 18 chiếc máy bay chiến
đấu Su-30MKM vào năm 2009. Ngoài ra, họ còn bán cho Malaysia 12 chiếc máy bay
trực thăng vận tải quân sự Mi-171Sh.[53]
Cuối
năm 2013, Nga đã ký hợp đồng bán thêm 18 máy bay chiến đấu đa chức năng
Su-30MKM cho Malaysia. Malaysia muốn thảo luận với Nga về khả năng nâng cấp
phiên bản Su-30MKM, có khả năng trang bị các tên lửa mới, bao gồm cả tên lửa
siêu âm BrahMos.
Nga
cũng đã mở một Trung tâm sửa chữa kỹ thuật vào năm 2012 và một Trung tâm huấn
luyện bay rất bề thế vào năm 2011 tại Malaysia.
Ở
Đông Nam Á còn có Myanmar cũng đã mua 12 chiếc MiG-29, trong đó có một máy bay
huấn luyện chiến đấu hai chỗ ngồi MiG-29UB của Nga vào năm 2001-2002. Năm 2009,
không quân nước này tiếp tục đặt mua 20 tiêm kích MiG-29, bao gồm 10 chiếc
MiG-29B, 6 chiến đấu cơ nâng cấp MiG-29SE và 4 máy bay huấn luyện chiến đấu hai
chỗ ngồi MiG-29UB. [53]
Như
vậy, với chính sách quan hệ như trên, thế giới chưa rõ mục đích thật sự của
chính sách của Nga ở khu vực. Nga đã bị chỉ trích vì thực hiện chính sách “cào
bằng quan hệ”, đặc biệt là trong vấn đề “nhắm mắt” trước các hoạt động trái
phép của Trung Quốc trong vấn đề tranh chấp chủ quyền biển đảo với các nước
Đông Nam Á. Các học giả đến từ Moscow đã đưa ra luận điểm là trong vấn đề
tranh chấp chủ quyền giữa các nước châu Á, Nga cần phải có quan hệ bình đẳng,
thái độ không thiên lệch đối với tất cả các nước, cương quyết không tham gia
vào những cuộc xung đột của họ và không thiên về hỗ trợ bất kỳ bên nào, bởi “tất
cả các nước đó đều là đối tác của Moscow. Giải pháp hòa bình của Nga có lợi cho
tất cả các bên xung đột, đơn giản vì Moscow duy trì liên hệ thương mại-kinh tế
và chính trị với tất cả các nước, và không để mình sa vào tình huống cần thực
hiện lựa chọn duy nhất, thí dụ, giữa Trung Quốc - Nhật Bản, giữa Trung Quốc và
Việt Nam, hay là giữa Trung Quốc với Ấn Độ.
2.
Nhận định chung
về chính sách quốc phòng-an ninh của Nga ở Biển Đông
Có thể nói, qua
những mối quan hệ rất phức tạp của Nga với các quốc gia, tổ chức, diễn đàn khu
vực, trên thực tế, nhiều người vẫn chưa rõ chính sách thật sự của Nga ở khu vực
như thế nào trong vấn đề liên quan đến an ninh-quốc phòng của Biển Đông.
Nhiều học giả đã
lên tiếng chỉ trích Nga vì thực hiện
chính sách “cào bằng quan hệ”, đặc biệt là trong vấn đề “nhắm mắt” trước các hoạt
động trái phép của Trung Quốc trong vấn đề tranh chấp chủ quyền biển đảo với
các nước Đông Nam Á. [53]. Cũng có nhiều người cho rằng, chính sách đó của
Nga quá thực dụng khi lợi dụng tình hình để khai thác lợi ích của mình – điều
mà một cường quốc có trách nhiệm không nên làm. Đáng lẽ ra, Nga phải có tiếng
nói mạnh mẽ hơn với những tranh chấp, đòi hỏi phi lý của Trung Quốc, nhưng trên
thực tế dù đa phương hay song phương Nga vẫn chưa bao giờ có một tuyên bố phản ứng
lại những hành động của Trung Quốc – điều mà cường quốc có trách nhiệm nên làm.
[54].
Có
quan điểm cho rằng, mở rộng ngoại giao, bắt tay hợp tác kinh tế và đẩy mạnh xuất
khẩu sang vũ khí châu Á-Thái Bình Dương nói chung và với Đông Nam Á nói riêng
đang là một sự chuyển hướng chiến lược của Nga trong bối cảnh đang nằm trong
vòng bao vây cấm vận của phương Tây.
Nga
đang bị Mỹ và EU cô lập về ngoại giao, bao vây về kinh tế, cấm vận về hợp tác
quân sự. Bởi vậy, sự tăng cường quan hệ ngoại giao, đẩy mạnh hợp tác kinh tế,
gia tăng hợp đồng mua sắm vũ khí với Trung Quốc, đối với Nga cũng là điều dễ hiểu
bởi Nga không có sự lựa chọn nào khác.
Nhưng
cùng với đó, chính sách này được đánh giá là quá thực dụng khi cũng gia tăng áp
lực đối với các quốc gia lân bang, bởi Trung Quốc sẽ nhận được rất nhiều vũ khí
hiện đại của Nga như hệ thống phòng không tiên tiến nhất thế giới S-400
Triumph, tàu ngầm AIP Amur-1650 (phiên bản xuất khẩu của tàu ngầm Lada-Project
677) và máy bay chiến đấu thế hệ 4++ Su-35 Flanker E. Bởi vậy, các nước nhỏ yếu
ở ở Đông Nam Á đang phải căng mình mua sắm vũ khí trang bị để đối phó với tham
vọng lãnh thổ của Trung Quốc trên biển Đông, mở ra cơ hội lớn cho ngành công
nghiệp quốc phòng Nga kiếm lợi. Hiện nay, khá nhiều nước ASEAN như Việt Nam, Indonesia,
Malaysia, thậm chí là cả Campuchia, Myanmar cũng đều mua sắm các vũ khí của
Nga. Liệu đây có phải là một phần mục đích trong chính sách ngoại giao thực dụng
của Nga hay Moscow cũng muốn ngăn cản Bắc Kinh đẩy mạnh tham vọng chủ quyền đối
với lãnh thổ của nước khác, nhưng đang bị phương Tây bao vây cô lập, phải tạm
thời bắt tay với Bắc Kinh nên không tiện ngăn chặn, vì vậy Nga bán vũ khí cho
ASEAN để đối phó Trung Quốc?
Mặc dù còn khá nhiều tranh luận về chính sách quốc phòng-an
ninh của Nga trong khu vực Biển Đông, tuy nhiên, trên cơ sở những biểu hiện đã
nêu ở trên, tác giả cho rằng, chính sách của Nga trong lĩnh vực này thể hiện ở
các mặt sau đây:
Thứ nhất, chính sách quốc phòng an ninh
của Nga ở khu vực là để khẳng định là cường quốc trên thế giới, nhất là quốc
gia có sức mạnh về quốc phòng Nga ngày càng đẩy mạnh các hoạt động trong khu vực
có liên quan đến các tranh chấp trên khu vực Biển Đông. Đây là chính sách cần
thiết bởi Nga không thể đứng ngoài cuộc liên quan đến việc định hình cấu trúc
an ninh – quốc phòng ở khu vực này. Dù rằng, Nga không có mối liên hệ trực tiếp
với các tranh chấp trong khu vực nhưng cả Trung Quốc và Việt Nam đều muốn có sự
hiện diện của Nga trong giải quyết các vấn đề an ninh khu vực nhưng với các mục
tiêu khác nhau. Với Trung Quốc, việc tham gia của Nga vào liên minh với họ chắc
chắn sẽ là một đối trọng cơ bản với liên minh Mỹ-Nhật đang rất mạnh trông khu vực.
Trung Quốc cần sự ủng hộ của Nga hoặc chí ít cũng không vấp phải sự phản đối của
Nga. Với Việt Nam, việc tham gia của Nga vào khu vực sẽ đảm bảo tốt hơn an ninh
và chủ quyền của Việt Nam trên Biển. Rõ ràng, Nga là đối tác đáng tin cậy của
Việt Nam và dù thế nào đi chăng nữa, sự tham gia và vai trò tốt hơn của Nga
trong khu vực có lợi cho Việt Nam nhất là trong bối cảnh Việt Nam chưa có một
“chỗ dựa” thực sự vững chắc. Việc Nga có cuộc tập trận bởi khinh hạm Biển Đen
trên Biển Đông mà chưa rõ với một quốc gia nào vào năm 2014 cho thấy, Nga đang
và sẽ hiện diện lực lượng hải quân hung mạnh này ở Biển Đông. Điều này khiến cả
Trung Quốc và Mỹ cần phải xem xét nghiêm túc vị trí, vai trò của Nga trong cấu
trúc an ninh khu vực.
Thứ hai, Nga kiến trì chính sách trung
lập, trung gian trong lĩnh vực an ninh quốc phòng ở Biển Đông. Chính sách này
xuất phát từ thực tế là Nga không có lợi khi tham gia vào một liên minh chặt chẽ
với Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông. Nga không thể đồng tình với quan điểm của
Trung Quốc trên Biển Đông vì như thế sẽ kéo Nga vào những tranh chấp không cần
thiết và mất đi các đối tác khác. Không chỉ thế Nga sẽ mất đi danh dự và vị thế
khi đứng cạnh một liên minh với Trung Quốc để “bắt nạt” các nước nhỏ hơn trong
khu vực. Sự lựa chọn của Nga cho phép Nga được chấp nhận ở mọi phía như là một
nhân tố đảm bảo quyền lợi cho tất cả và là một bên trung gian có uy tín và có
thể tin tưởng được. Chính vì lẽ đó, Nga đã mở rộng quan hệ quốc phòng với rất
nhiều nước trong khu vực. Kiểu quan hệ này vừa làm cho các quốc gia như Trung
Quốc phải “chèo kéo” Nga, lại vừa thể hiện được sự trung lập cần thiết của
mình.
Thứ ba, Nga
đang theo đuổi chính sách khá thực dụng trong vấn đề an ninh quốc phòng của khu
vực Biển Đông. Rõ ràng đây là chính sách bị chỉ trích,
tuy nhiên, Nga không thể có sự lựa chọn khác bởi lẽ, trong quan hệ căng thẳng ở
phương Tây Nga cần phát triển công nghiệp quốc phòng và bán cho khu vực Châu Á,
trong đó có điểm nóng Biển Đông. Nga cần bán vũ khí để thu ngoại tệ nhưng cũng
qua đó gia tăng ảnh hưởng của mình trong khu vực. Nga không phản đối Trung Quốc
cũng không đứng về phía quốc gia nào trong khu vực. Nga chỉ làm trung gian hòa
giải và cung cấp vũ khí cho các bên. Nga cho rằng chính sách này có thể đảm bảo
an ninh-quốc phòng trong khu vực khi các nước đều muốn trang bị quốc phòng, bởi
nếu Nga không bán thì nước khác cũng bán. Nếu các nước nhỏ không được trang bị
tốt thì sẽ bị nước khác “uy hiếp”. Cuộc chạy đua vũ trang chỉ dừng lại khi
Trung Quốc từ bỏ những yêu sách phi lý của mình trên Biển Đông.
Thứ tư,
dù không được công bố, nhưng dường như chính sách an ninh quốc phòng của Nga ở
Biển Đông hướng đến một đối tác rất tin cậy – đó là Việt Nam. Nga đã có những định
hướng trong hành động để giúp đỡ người “đồng minh” của mình. Việt Nam là đối
tác tin cậy của Nga và Nga có lợi ích thiết thực với Việt Nam. Nga cần giúp Việt
Nam để kìm chế Trung Quốc. Về mặt tuyên bố, Nga không hề ủng hộ hay phản đối
Trung Quốc vì điều này không có lợi cho Nga. Nhưng bên trong, Nga đang có những
thỏa thuận rất “ủng hộ” Việt Nam. Việt Nam cũng không cần thiết Nga tuyên bố ủng
hộ để chống lại Trung Quốc ngay lúc này. Việt Nam muốn hòa bình và tạm thời giữ
nguyên hiện trạng. Việt Nam chưa muốn đối đầu với Trung Quốc lúc này vì dù Nga
có đứng về phía Việt Nam chăng nữa Nga cũng không thể giúp Việt Nam như trước
đây. Chính vì thế, mốt chính sách ngấm ngầm giúp đỡ, trang bị cho Việt Nam vừa
phù hợp với mong muốn của Việt Nam lại vừa đáp ứng được những tuyên bố của
chính sách trung lập mà Nga đang thể hiện.
__________
1.
Морская доктрина Российской Федерации на
период до 2020 года (Học thuyết biển của Liên bang Nga đến năm 2020. Ban hành năm 2001) http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_99415.
2.
Внешнеэкономическая стратегия Российской Федерации до 2020 года
(Chiến lược kinh tế đối ngoại của Liên bang Nga đến năm 2020. Ban hành năm 2008)
http://economy.gov.ru/minec/activity/sections/foreignEconomicActivity/vec2020
3.
Концепция внешней политики Российской Федерации 2013 (Chiến lược
đối ngoại của Liên bang Nga năm 2013) http://www.mid.ru/brp_4.nsf/0/6D84DDEDEDBF7DA644257B160051BF7F.
4.
Концепция внешней политики Российской Федерации 2008 (Chiến lược
đối ngoại của Liên bang Nga năm 2008) Xem trên: http://kremlin.ru/acts/785.
5.
Российский Дальний Восток: стратегия
развития в XXI веке: Монография / Отв. ред. Л.А. Аносова. – М.: Институт экономики РАН. 2014.
– 214с.
6.
Восточная политика Владимира Путина. Возвращение России на «Большой
Восток» (2004—2008 гг.) / С.Г. Лузянин. — М: ACT: Восток — Запад, 2007. — 447,
[I] с. (Chính sách hướng Đông của V.Putin: Sự trở lại của nước Nga về “phương
Đông vĩ đại” (2004-2008)/ Chủ biên: S.G. Lunhianhin. –M: AST: Đông – Tây, 2007-
447 trang.).
7.
Восточная и Юго-Восточная Азия — 2011: внутренняя и внешняя политика,
межстрановые конфликты. — М.: Инс титут экономики РАН, 2012. — 208 с. (Đông Á và
Đông Nam Á – 2011: chính sách đối nội và đối ngoại, những tranh chấp giữa các quốc
gia. – M. Viện Kinh tế, Viện Hàn lâm khoa học Nga, 2012. – 208 trang.).
8.
Панов А.Н. Интеграция России в
Азиатско-Тихоокеанский регион: перспективы 2012–2020 / Внешняя политика России
2000–2020. Т. 2. РСМД. Москва, 2012. С. 214 (Panov A.N. Sự hội nhập của nước Nga vào khu vực Châu Á – Thái Bình Dương: xu hướng từ 2002-2020/ Chính sách đối ngoại của nước Nga
2000-2020. Tập
2. Moscow, 2012).
9.
Đông Nam Á: Những vấn đề thời sự của sự phát triển (Quyển XX).
Mosiakov D.V (Chủ biên) Viện nghiên cứu phương Đông, Viện Hàn lâm khoa học Nga,
2013 (Tiếng Nga)
10.
Kotlyar N.V. Chiến lược Nga-Trung trong tranh chấp lãnh thổ ở
Thái Bình Dương// Tạp chí khoa học chính trị trường Đại học Tổng hợp
Chelyabisk, Nga, sô 23 năm 2013;
11.
Serafimov V.V.
Nga-ASEAN: 10 năm hợp tác hiệu quả.// Tạp chí Nghiên cứu Châu Âu, số 7/2006.
12.
GS.TS. Kheiphes. Những ưu tiên phát triển kinh tế giữa Nga với
các nước ASEAN trong những năm đầu của thế kỷ XXI, Báo cáo tham luận Hội thảo
quốc tế “Hướng tới quan hệ hợp tác toàn diện Nga – ASEAN trong những năm đầu thế
kỷ XXI”. TP. Hồ Chí Minh, tháng 3/2007.
13.
PGS.TS. Nguyễn Quang Thuấn (Chủ biên), Quan hệ Nga-ASEAN
trong những thập niên đầu thế kỷ XXI, NXB. Khoa học xã hội. Hà Nội – 2008.
14.
Hoàng Minh Hà, Chiến lược đối ngoại của Liên bang Nga đến năm
2020 và vị trí của ASEAN trong chiến lược đó. Nghiên cứu Châu Âu, số 6, 2007.
15.
Võ Đại Lược, Quan hệ Việt-Nga với xu thế gia tăng giữa hợp
tác khu vực Châu Á-Thái Bình Dương trong bối cảnh quốc tế mới. Đề tài độc lập cấp
nhà nước, Hà Nội, 2004.
16.
Nguyễn Văn Tâm, Một số xu hướng phát triển kinh tế chủ yếu của
Nga trong những năm đầu của thế kỷ XXI// Tạp chí Những vấn đề kinh tế thế giới,
8/2003.
17.
Ngô Sinh (Tổng hợp), Nước Nga thời Putin. NXB, Văn hóa –
thông tin, Hà Nội-2008.
18.
http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/NuocCHXHCNVietNam/ChiTietVeQuocGia?diplomacyNationId=211&diplomacyZoneId=3&vietnam=0.
19.
http://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BA%A1m_%C4%91%E1%BB%99i_Th%C3%A1i_B%C3%ACnh_D%C6%B0%C6%A1ng_Nga.
20.
http://www.tinbiendong.com/nd5/detail/my-va-bien-dong/my-muon-nga-the-hien-vai-tro-trong-tranh-chap-bien-dao-o-chau-a/857.014.html.
21.
http://ria.ru/spravka/20140520/1008413779.html.
22.
http://tapchiqptd.vn/en/quoc-phong-quan-su-nuoc-ngoai/doi-net-ve-vai-tro-cua-nga-trong-cau-truc-an-ninh-khu-vuc-chau-a-%E2%80%93-thai-binh-duong/6080.html.
23.
http://nghiencuubiendong.vn/nghien-cuu-chau-au/725-vitaly-naumkin.
24.
http://vi.wikipedia.org/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%C3%B4ng
25.
http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/phan-tich/gia-da-u-gia-m-no-i-len-die-u-gi-trong-tranh-cha-p-bie-n-dong-3141080.html
26.
http://baodatviet.vn/chinh-tri-xa-hoi/tin-tuc-thoi-su/khong-quan-nga-lan-dau-dung-cam-ranh-viet-nam-giu-loi-3224019/
27.
http://vnsea.net/tabid/136/ArticleID/991/language/vi-VN/Default.aspx
28.
http://vi.wikipedia.org/wiki/Tranh_ch%E1%BA%A5p_b%C3%A3i_c%E1%BA%A1n_Scarborough
29.
http://vi.wikipedia.org/wiki/V%E1%BB%A5_gi%C3%A0n_khoan_H%E1%BA%A3i_D%C6%B0%C6%A1ng_981
30.
http://www.vietnamplus.vn/nga-gia-tang-hien-dien-o-chau-athai-binh-duong/223767.vnp
31.
http://www.vietnamplus.vn/nga-gia-tang-hien-dien-o-chau-athai-binh-duong/223767.vnp
32.
http://www.vietnamplus.vn/nga-gia-tang-hien-dien-o-chau-athai-binh-duong/223767.vnp
33.
http://www.dav.edu.vn/en/reseach/introduction.html?id=293:so-17-quan-he-cua-lien-bang-nga-voi-cac-nuoc-asean-hien-nay
34.
http://www.tinbiendong.com/nd5/detail/my-va-bien-dong/my-muon-nga-the-hien-vai-tro-trong-tranh-chap-bien-dao-o-chau-a/857.014.html
35.
http://ria.ru/world/20140520/1008598293.html
36.
http://lenta.ru/news/2014/11/09/putin/
37.
http://baodatviet.vn/quoc-phong/binh-luan-quan-su/thoa-thuan-viet-nga-ve-cam-ranh-goc-nhin-doi-ngoai-quan-su-3226248/
38.
http://baodatviet.vn/chinh-tri-xa-hoi/chinh-tri-viet-nam/viet--nga-ky-ket-9-van-kien-hop-tac-quan-trong-3214659/
39.
Mai Văn Thắng, Hiệp định tương trợ tư pháp Việt Nam và Liên
bang Nga – Khẳng định quan hệ truyền thống, nâng tầm đối tác chiến lược toàn diện
// Nghiên cứu lập pháp số 24 tháng 11/2012.
40.
Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt - Nga phát triển
tích cực, www. chinhphu.vn, ngày 16-4-2014.
41.
http://nguyentandung.org/tang-cuong-hop-tac-dau-khi-viet-nga.html
42.
http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/The-gioi-van-de-su-kien/2015/31369/Nhin-lai-65-nam-quan-he-Viet-Nam-Nga.aspx
43.
http://baodientu.chinhphu.vn/The-gioi-va-Viet-Nam/Tuyen-bo-chung-Viet-Nam-va-LB-Nga/214323.vgp
44.
http://nld.com.vn/thoi-su-quoc-te/nga-trung-quoc-ky-thoa-thuan-khi-dot-400-ti-usd-20140521181147052.htm
45.
http://vietnamese.ruvr.ru/news/2014_10_13/278604380/
46.
http://ria.ru/spravka/20140520/1008413779.html
47.
http://asean.mofa.gov.vn/vi/nr070521170205/nr131114153204/nr131114235434/ns131114115616/newsitem_print_preview
48.
http://baodatviet.vn/chinh-tri-xa-hoi/tin-tuc-thoi-su/hop-tac-quan-su-viet-nga-on-dinh-va-tin-cay-2360856/
49.
http://baodatviet.vn/chinh-tri-xa-hoi/chinh-tri-viet-nam/se-thanh-lap-lien-doanh-san-xuat-quoc-phong-viet-nga-2359401/
50.
http://baodatviet.vn/quoc-phong/quoc-phong-viet-nam/don-gian-hoa-thu-tuc-cho-tau-chien-nga-vao-cam-ranh-3215454/
51.
http://www.doisongphapluat.com/the-gioi/the-gioi-24h/900-binh-si-nga-toi-trung-quoc-tham-gia-tap-tran-a45585.htm
52.
http://www.doisongphapluat.com/lien-quan/the-gioi/quan-su/tac-dong-cua-cuoc-tap-tran-hai-quan-nga-trung-quoc-r33768.html
53.
http://baodatviet.vn/quoc-phong/binh-luan-quan-su/loi-nhac-thang-cua-nga-toi-trung-quoc-3227751/
54.
http://baodatviet.vn/quoc-phong/binh-luan-quan-su/loi-nhac-thang-cua-nga-toi-trung-quoc-322775
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Lưu ý: Chỉ thành viên của blog này mới được đăng nhận xét.